12 at 17

12 AT 17

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Si Dad ang panlima at si Tiyo Mado ang pang-anim sa magkakapatid. Sila rin ang talagang close. Nang lumuwas ng Maynila si Dad noong 1960s upang mag-aral at magtrabaho, kinuha niya si Tiyo Mado upang makapag-aral din at ipinasok niya ng trabaho sa pinapasukan ni Dad. Sa FEATI University, kung saan doon din ako nagkolehiyo, nakita nina Dad at Tiyo Mado ang kanilang napangasawa.

Gayunman, may naikwento ang aking kapatid, habang kausap namin ang aming pamangkin.

Birthday ni Tiyo Mado, na nakababatang kapatid ni Dad, tuwing Abril 17. Namatay siya noong nakaraang taon, petsang Nobyenbre 12, limang araw bago mag-birthday si Dad.

Birthday naman ni Dad tuwing Nobyembre 17. Namatay siya nitong Abril 12, limang araw bago mag-birthday si Tiyo Mado.

Pareho pala silang isinilang ng petsa 17 at namatay ng petsa 12. Usapan nga ay parang nagsunduan ang dalawa, na talaga namang magkalapit o close na magkapatid.

Limang araw ang pagitan ng numero ng petsa ng pagkasilang at kamatayan - ang 5 bilang prime number.

Hindi naman ako naniniwala sa numerology bagamat BS Math ang aking kurso sa kolehiyo. Gayunman, ikinwento ko lang ang naikwento sa akin.

Maganda rin naman ang numero ng mga petsa na isa ay prime number - ang 17. At pag in-add mo ang 12 at 17, ang sum ay 29 na isa ring prime number, o tanging sa 1 lang ito maidi-divide. Ang 5, 17, at 29, ay prime number, at gansal din o odd number.

Bagamat ang 12 dahil even number ay hindi naman prime number, dahil divisible by 2, 3, 4, at 6, bukod sa 1 at 12.

Kumatha ako ng tula hinggil sa naikwentong ito.

12 AT 17

dalawang mumero ang tila pinagtiyap

nina tiyo't Dad na magkapatid ngang ganap

Tiyo Mado'y sinilang, Abril Disisyete

namayapa siya'y petsa Nobyembre Dose

sinilang si Dad ng Nobyembre Disisyete

namayapa siya sa petsang Abril Dose

magkapatid silang alam kong sanggang dikit

na sa isa't isa'y talagang magkalapit

kina Tito Mado't Dad, ako'y nagpupugay

ang kanilang pagkawala'y nagbigay-lumbay

mga payo nila'y lagi kong tatandaan

aral nilang pamana'y di malilimutan

maraming salamat po sa inyong dalawa

at pagsasama natin noon ay kaysaya

04.15.2024

* litrato ng tsart mula sa google

Pangarap

PANGARAP

pinagsisikapan kong marating

ang lipunang asam ng magiting

tulad ngayon, kahit bagong gising

at ang maybahay ko'y naglalambing

paanong ginhawa'y malalasap

ng pinaglalabang mahihirap

paanong layon ay maging ganap

nang kamtin ang lipunang pangarap

tuloy ang laban ng aktibista

giya ang mga isyu ng masa

patuloy kaming nakikibaka

para sa karapata't hustisya

babaguhin itong nakagisnang

bayan ng tiwali't kabulukan

itayo'y makataong lipunang

sa masa'y dapat may kabuluhan

- gregoriovbituinjr.

04.15.2024    

Pagninilay

PAGNINILAY

isusulat ko ang anumang naninilay

ilalarawan ang anumang makukulay

kumakatha pa rin kahit di mapalagay

sa kasalukuyan man ay tigib ng lumbay

akdain din ang masaya o isyung dala

bilang abang makata, editor, kwentista

bilang mananalaysay ng mga historya

bilang tibak na Spartan, limgkod ng masa

di ko naman hanap ang lugar na tahimik

gabing pusikit man o araw na'y tumirik

kahit maingay, handa ang aking panitik

magsusulat akong walang patumpik-tumpik

ang mahalaga palagi'y may sasabihin

at masisimulan mo na ang aakdain

- gregoriovbituinjr.

04.14.2024

Kamatayan

KAMATAYAN

ang lahat ng tao'y mamamatay

isang katotohanan ng buhay

gayunman, tayo'y tigib ng lumbay

pag mahal sa buhay na'y nawalay

paano ba agad matatanggap

kung may tutuparin pang pangarap

kung sa sakuna'y nawalang iglap

o kung sa ospital na'y naghirap

ang mahalaga, noong buhay pa

noong kayo pa'y nagkakasama

ay nagsikap, nagmamahalan na

at may respeto sa bawat isa

kamataya'y di maiiwasan

masasabing buhay nga ay ganyan

marahil tanging pag-ibig lamang

ang mapapabaon sa libingan

- gregoriovbituinjr.

04.14.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Takipsilim

TAKIPSILIM

sumilang ang araw sa bansa, bayan at kanugnog
sa daigdig ay sisikat ng pagkatayog-tayog
habang ilang oras lamang ito na'y papalubog
at bukas ay sisikat muli ng buong pag-irog

tulad din ng buhay, may pagsikat at takipsilim
tulad din ng pagkawala ng buhay na taimtim
tulad kong isang bubuyog na sa rosal sumimsim
sa bawat umaga't tanghali, sasapit ang dilim

ang paglubog ng araw ay matalinghaga minsan
pagkat nauugnay bilang tanda ng kamatayan
ngunit paano tatanggapin ang katotohanan
na mahal mo'y lumubog na ang araw nang tuluyan

nadarama ko pa rin ang kabutihan ni Ama
sa aming magkakapatid na inaruga niya
ang pagsapit ng takipsilim ay may ibinunga
na magkakapatid, pinakita'y pagkakaisa

- gregoriovbituinjr.
04.13.2024

Bukangliwayway

BUKANGLIWAYWAY

ang pagkasilang ay kapara ng bukangliwayway

ating magulang ay kaysaya't isang bagong araw

pag-uha ng sanggol ay tanda ng pag-asa't buhay

pag narinig ng iba'y palakpak at di palahaw

magsasaka'y gising na bago magbukangliwayway

paparoon na sa bukid kasama ng kalabaw

mag-aararo at magtatanim ng gintong palay

hanggang mag-uhay, pati gulay, okra, bataw, sitaw

manggagawa'y gising na sa pagbubukangliwayway

papasok sa trabaho, may panggabi, may pang-araw

sa pabrika'y binenta ang lakas-paggawang tunay

sa karampot na sahod ang metal ay tinutunaw

O, bukangliwayway, sa bawat aking pagninilay

matapos ang takipsilim, ikaw nama'y lilitaw

upang sambayanan ay gabayan, tula ko'y tulay

sa masa, tanda ng pag-asa't hustisya ay ikaw

- gregoriovbituinjr.

04.13.2024

Tula kay Dad

TULA KAY DAD

alas-diyes disisiyete kaninang umaga

nang mabalitaan namin ang pagkawala niya

nagyakapan kami ni misis, may luha sa mata

gayunman, tinanggap na naming si Dad ay wala na

maraming salamat, Dad, sa inyong pagpapalaki

sa amin, ikaw ay aming ipinagmamalaki

binigyan ng edukasyon, inalagaan kami

at tiniyak na maging mamamayang mabubuti

buti't nagisnan ninyo ang kasal namin ni Libay

iyon ay isa sa ikinatuwa ninyong tunay

pag inyong kaarawan, tula ang tangi kong tulay

upang sadyang amin kayong mapasaya ni Inay

sa pagkawala ninyo'y tula pa rin itong lahad

hanggang sa muling pagkikita, pahinga ka na, Dad

- gregoriovbituinjr.

04.12.2024

Ang patalastas na ito'y nilabas bago magtanghali sa pesbuk ng inyong abang lingkod.

Kati sa paa

KATI SA PAA

minsan, aralin ding kati ay di kamutin

upang di naman magsugat ang balat natin

kaya ang kati ay talagang titiisin

kaysa ginagawa ikaw pa'y abalahin

lalo't nakasapatos, paa mo'y makati

nakatayo ka pa't siksikan sa LRT

tiis-tiis lang, malayo pa ang biyahe

katabi mo pa'y kaibigang binibini

diyaheng maghubad kung merong alipunga

huwag hubarin ang medyas, sa LRT pa

baka umalingasaw ang amoy ng paa

o kaya'y lumala na ang iyong eksema

minsan nga, kakagatin kang bigla ng langgam

ay babalewalain ang sagpang ng guyam

iyang kati pang tiyak namang mapaparam

kaya huwag mo na itong ipagdaramdam

- gregoriovbituinjr.

04.12.2024

Paalala sa kubeta

PAALALA SA KUBETA

paalala'y kaytagal na

sa pinasok na kubeta

sa opisina, kantina,

retawran at kung saan pa

kubeta'y huwag iiwang

marumi't makalat naman

ang inidoro'y buhusan

huwag burara sa ganyan

may susunod pang gagamit

kaya huwag nang makulit

iwan mo iyong malinis

upang sila'y di mainis

kung sumunod ka, salamat

tao kang talagang mulat

- gregoriovbituinjr.

04.12.2024

Salin wika sa LRT2

SALIN WIKA SA LRT 2

minsang sumakay sa Cubao ng LRT2 

na balak bumaba sa estasyon sa Recto

paskil sa tren ay kinunan ko ng litrato

Ingles ay sinalin sa wikang Filipino

"Keep hands away from the door edge."

"Huwag ilagay ang kamay sa gilid ng pinto."

"Do not lean on train doors."

"Huwag sumandal sa pinto ng tren."

"Emergency brake and door open handle."

"Pangkagipitang preno at tatangnan ng pinto."

"Break cover, turn handle to apply brake..."

"Basagin ang takip, pihitin ang tatangnan para sa preno..."

"...and unlock door in emergency."

"...at para mabuksan ang pinto sa sandali ng kagipitan."

"Emergency use only."

"Gamitin lamang sa sandali ng kagipitan."

"Penalty for improper use."

"May parusa sa hindi wastong paggamit."

maraming salamat sa wastong pagsasalin

na kauna-unawa habang sakay sa tren

pag nabasa ng masa'y talagang susundin

na nasa wikang pambansang talagang atin

- gregoriovbituinjr.

04.11.2024

Gagawin ko't muling gagawin

GAGAWIN KO'T MULING GAGAWIN

gagawin ko't muling gagawin ang pagkatha

pagkat ito na'y misyon ng abang makata

sa buhay na iwi, umakda ng umakda

ng maikling kwento, sanaysay, dagli't tula

gagawin ko't muling gagawin ang magrali

pagkat tibak akong sa bayan nagsisilbi

upang lipunang asam sa madla'y masabi

upang kalagayan ng dukha'y mapabuti

gagawin ko't gagawin ang makapagturo

kung paano sa sistemang bulok mahango

ang dukha't manggagawang laging ginogoyo

ng kapitalistang tuso't trapong hunyango

gagawin kong muli't muli ang makibaka

nang masa'y kamtin ang panlipunang hustisya

sa madla'y patuloy na mag-oorganisa

upang palitan na ang bulok na sistema

gagawin ko't gagawin ang pananaludtod

habang lipunang asam ay tinataguyod

kumayod mang kumayod, kahit walang sahod

magtutugma't sukat nang walang pagkapagod

- gregoriovbituinjr.

04.11.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Aklatan sa Laot, sa pagdating ng barkong Doulos

AKLATAN SA LAOT, SA PAGDATING NG BARKONG DOULOS

Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr.

Nabatid namin ni misis ang pagdating ng barkong internasyunal na MV Doulos sa bansa. Isa iyong malaking bentahan ng aklat na nag-iikot sa buong mundo. Ayon nga sa kanilang patalastas, "MV Doulos Hope, the largest floating library in the world, anchored in Manila for a 19-day visit from March 27 to April 14, 2024, at the Eva Macapagal Terminal, Port Area Manila."

Ayon pa sa kanila, ang salitang 'doulos' ay Griyego at nangangahulugang lingkod o servant, kaya ang barko ay dapat maging 'lingkod ng pag-asa' o 'servant of hope'.

Huli kong punta roon ay noong 2012 pa nang pumunta ito sa bansa noon.

Nagtungo kami ni misis doon, hapon na ng Abril 10, 2024, dahil Araw ng Eid Il Fitr, na isang holiday sa ating bansa. Maraming pila, maraming tao. Sa online ay hindi kami nakahabol ni misis dahil fully booked na, kaya naghintay pa kami ng mga lalabas. Mga kalahating oras din kaming naghintay at nakapasok din sa barko.

Napag-usapan namin ni misis na tila ba mas malaki ang barkong Rainbow Warrior ng Greenpeace sa barko ng MV Doulos.

Sa loob, maraming mga bata, at marami ring shelf ng Children's Books. Halos walang political books, at marami ang bible at religious books. Sa bungad pa lang ay marami nang sudoku puzzles, sa isang malaking lamesa.

Ang nabili ko ay dalawang aklat na pangkalikasan: Ang "Discover Weather and Climate, A Guide to Atmospheric Conditions" at ang "Endangered Animals and How You Can Help." Ang una ay nagkakahalaga ng 200 unit na katumbas ng P240.00 at ang ikalawa naman ay 100 unit o P120.00. Kaya bale P360.00 ang dalawang aklat. Dagdag pa ang isang remembrance ballpen na may tatak ng Doulos sa halagang P40.00 at ang bag na may tatak na Doulos Hope sa halagang P60.00. Kaya P460.00 lahat. Sulit naman dahil bihira namang dumating ang barkong ito sa atin.

Dahil nga walang pampulitika at pang-ekonomyang aklat, at wala ring mga tula, bagamat may ilang literatura, mas pinili ko ang dalawang aklat na pangkalikasan, dahil mas makakatulong ito sa kampanya para sa kapaligiran at klima, lalo na sa pagbibigay ng edukasyon sa mga maralita, na madalas kong kaulayaw bilang sekretaryo heneral ng isang samahang maralita.

Naisip ko, maganda ring may ganitong barko para naman sa panitikang bayan. Mga tula at kwentong bayan, at nobela ng ating mga hinahangaang Pilipinong manunulat, sa wikang Pilipino man at sa wikang Ingles, upang maitaguyod ang ating panitikan sa ibang bansa.

Kumatha ako ng munting tula hinggil sa karanasan sa nasabing barko.

AKLATAN SA LAOT

may bilihan ng aklat sa laot

ito ay sa barkong M.V. Doulos

hapon na, mabuti't nakaabot

kami ni misis sa barkong Doulos

barkong lumilibot sa daigdig

sa lugar na mainit, malamig

misyon ng barko'y nakakaantig

ang mensahe'y pag-asa't pag-ibig

maraming aklat pambata roon

pati na aklat pangrelihiyon

iba'y bumili ng kahon-kahon

kami'y dalawang libro lang doon

umuwi kaming pawang masaya

nabili mang aklat ay dalawa

mahalaga'y doon nakasampa

sana roon ay makabalik pa

04.11.2024

Larawan ng magigiting

LARAWAN NG MAGIGITING

nakita kong nakapaskil ang isang ulat

sa burol ni Ka RC nang magpunta ako

makasaysayang tagpo yaong nadalumat

kaya sa selpon ay kinunan ng litrato

aba'y magkasama sa Kill VAT Coalition

na tatlong dekada na ang nakararaan

ang nagisnan kong lider ng kilusan noon

sina RC Constantino at Popoy Lagman

mga dagdag sa dokumentasyon at sa blog

upang mabatid ng sunod na salinlahi

kung sino ang mga lider nating matatag

na nilabanan ang burgesyang naghahari

isang pagkakataong di ko pinalampas

nang pinitikan agad sa selpon kamera

ang kinunang litrato'y mahalagang bakas

na sa aklat ng historya'y dapat isama

- gregoriovbituinjr.

04.10.2024

* nakasulat sa caption ng litrato: "Leaders of the Kill VAT Coalition raise their hands to show unity in their struggle against the tax measure. Fourth from right is former guerilla leader Filemon Lagman who announced his plan to join the movement."

* Gayunman, sa inilabas na pahayag sa pahina ng Bukluran ng Manggagawang Pilipino (BMP), na nasa kawing na https://www.facebook.com/photo?fbid=738916498412634&set=a.163224469315176: 

Pinamunuan ni kasamang RC ang multisektoral na koalisyong Sanlakas, at dito ay naging krusyal ang kanyang paglahok sa mga malalapad na pormasyon at mga palikibaka, gaya ng:

- laban sa kontra-mamamayang pagbubuwis (sa mga koalisyong KOMVAT o Koalisyon ng Mamamayan laban sa VAT)...

* litratong kuha ng makatang gala sa burol ni RC, dating pangulo ng Sanlakas, 04.08,2024

Ang patalastas

ANG PATALASTAS

On Sale: My Wife is Missing, mura lang

patalastas sa isang bilihan

ng aklat, wala pang isang daang

piso, kwarenta'y nuwebe lamang

dalawang daang piso'y natipid

nang makita'y tila ba naumid

My Wife is Missing ba'y nababatid

aba, luha'y tiyak mangingilid

buti't si misis ay katabi ko

magkasama kaming naririto

nawawalang misis ba'y kanino

aba'y makadurog-puso ito

baka aklat ay isang nobela

na di ko na rin inusyoso pa

kinunan lang sa selpon kamera

ang patalastas na kakaiba

- gregoriovbituinjr.

04.10.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa National Book Store, Farmers, Cubao, QC

Higit tatlong dekadang pagkilos

HIGIT TATLONG DEKADANG PAGKILOS

higit tatlong dekadang pagkilos

higit dalawang dekadang pultaym

yakap na prinsipyo'y sadyang taos

at talagang di na mapaparam

asam ay lipunang makatao

at mabuwag ang sistemang bulok

gagawa nito'y uring obrero

na dudurog din sa trapo't bugok

nawa sa pang-apat na dekada

ay matanaw na rin ang tagumpay

sa mga kasamang nakibaka

ay taaskamaong nagpupugay

di magsasawa, di mapapagod

patuloy pa rin sa adhikain

na parang kalabaw sa pagkayod

nang lipunang pangarap ay kamtin

- gregoriovbituinjr.

04.10.2024

Pagpupugay sa mga kasama ngayong Araw ng Kagitingan

PAGPUPUGAY SA MGA KASAMA

NGAYONG ARAW NG KAGITINGAN

pagpupugay sa lahat ng mga kasama

na patuloy at puspusang nakikibaka

upang makamit ang panlipunang hustisya

na kaytagal nang asam ng mayoryang masa

kayo'y mga magigiting na lumalaban

sa laksang katiwalian at kabulukan

ng sistema sa bansang pinamumunuan

ng burgesya, elitista't trapong gahaman

patuloy na bakahin ang ChaCha ng hudas

na nais distrungkahin ang Saligang Batas

upang ariin ng dayo ang Pilipinas

at maraming batas ang kanilang makalas

bakahin ang salot na kontraktwalisasyon

pati banta ng ebiksyon at demolisyon

panlipunang hustisya'y ipaglaban ngayon

at ilunsad ang makauring rebolusyon

sa Araw ng Kagitingan, magpasyang sadya

tayo na'y magkaisa at magsipaghanda

nang sistemang bulok na'y tuluyang mawala

mabuhay kayo, kapwa dukha't manggagawa!

- gregoriovbituinjr.

04.09.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa UST España noong Mayo Uno 2023

Bati ni misis sa akin

BATI NI MISIS SA AKIN

"Ammay ay fidfichat" ang bati ng aking asawa

na sa kanilang salita ay "Magandang umaga"

"Ammay ay lafi" naman sa akin kanyang sinabi 

na ang ibig sabihin naman ay "Magandang gabi"

"Ammay ay arkiw" ang bati sa akin nang matanaw

at nakangiting bumabati ng "Magandang araw"

mga salitang Linias na dapat kong tandaan

upang magamit sa usapan, dapat matutunan

o marahil ay makagawa rin ng diksyunaryo

na talagang pagsisikapang magawang totoo

ang talahuluganang Linias-Ingles-Tagalog

na sa ating bayan ay adhika kong maihandog

salamat sa tulong ni misis sa ganitong paksa

na habang buhay pa'y pipilitin kong magawa

- gregoriovbituinjr.

04.09.2024

* Linias - salita mula sa tribung I-Lias ng Barlig, Mountain Province

Panata

PANATA

gagawin ko / ang lahat ng / makakaya

upang kamtin / nitong masa / ang hustisya

kalaban ang / nang-aapi / sa kanila

aba'y lalo't / mga trapong / palamara

pinanata / sa kapwa ko / maralita

kasama rin / yaong uring / manggagawa

kami rito'y / aktibistang / nakahanda

upang bulok / na sistema'y / maisumpa

kahit ako'y / nakayapak, / lalakarin

ang mahaba't / salimuot / na lakbayin

na malayang / hinaharap / ay tahakin

at lipunang / makatao'y / itatag din

hinahakbang / mang landasi'y / lubak-lubak

ay huwag lang / gagapangin / pa ang lusak

itong iwing / panata ma'y / munti't payak

lunggati kong / dukha'y di na / mahahamak

- gregoriovbituinjr.

04.09.2024

Kape muna sa umaga

KAPE MUNA SA UMAGA

nagkape muna pagkagising sa umaga

habang naririto pa ring nagninilay pa

ng samutsaring paksang walang isang bida

kundi kolektibong pagkilos nitong masa

walang Superman kundi uring manggagawa

na siyang tagapagtanggol ng aping madla

walang Batman kundi ang kolektibong dukha

na pinapagkaisa ang laksang dalita

bagamat may Doberman na burgesyang bulok

na rabis nila'y dahilan ng trapong bugok

lipunang makatao itong naaarok

subukan nating dukha'y ilagay sa tuktok

iyan ang nasa isip habang nagkakape

paano ko ba ibibigay ang mensahe

para-paraan lang at magandang diskarte

kahit maglakad dahil walang pamasahe

magkape muna, tara munang mag-almusal

magpainit ng tiyan wala mang pandesal

mabuting may kinain kaysa hinihingal

upang sa paghakbang ay di agad mapagal

- gregoriovbituinjr.

04.09.2024

Dalawang dalagita, umano'y nalunod sa ilog

DALAWANG DALAGITA, UMANO'Y NALUNOD SA ILOG

sa ilog Calumpit, dalawang dalagita

ang natagpuang bangkay, mababahala ka

iisipin mo agad, ginahasa sila

at tinapon sa ilog na mga patay na

ngunit anang ulat, posible raw nalunod

ang dalawang dalagita roon sa ilog

wala umanong foulplay, yaon ang inabot

ng imbestigasyon, wala ba roong tanod?

mga biktima'y talagang kaawa-awa

kung kumuha sa kanila'y kalikasan nga

puso ng mga ina'y madudurog sadya

sa buhay ng anak na maagang nawala

kung may foulplay, katarungan ang ating sigaw!

sa mga magulang, taospusong pagdamay...

- gregoriovbituinjr.

04.08.2024

* ulat mula sa pahayagang Pang-Masa, Abril 8, 2024, headline, p.1, ulat, p.2

Sa ruta ng paglalakbay

SA RUTA NG PAGLALAKBAY

sa pagpasok sa trabaho't pag-uwi araw-araw

ay kabisado ko na ang ruta ng paglalakbay

kahit nagninilay, pag yaong kanto na'y natanaw

o nakapikit man, ang pagliko'y ramdam kong tunay

subalit paano kung may bago kang pupuntahan

na di mo pa kabisado ang mga daraanan

dapat marunong kang magtanong o may mapa naman

upang maiwasang maligaw sa patutunguhan

dyip man, bus, taksi't tren, na sasakyang pampasahero

o papunta ng ibang isla, lululan ng barko

o mangingibang-bansa, sasakay ng eroplano

dapat ruta mo ng paglalakbay ay mabatid mo

ako'y maglalakbay, sa ibang lugar patutungo

kaya dapat maging listo lalo't malayong dako

baka di makabalik kung doon ay mabalaho

kung batid mo ang ruta, may plano kang mabubuo

- gregoriovbituinjr.

04.08.2024

* litrato mula sa app game na Word Connect

Sa paglubog ng araw

SA PAGLUBOG NG ARAW

kung sakaling palubog na ang aking araw

sana tagumpay ng masa't uri'y matanaw

kung sakaling araw ko'y pawang dusa't lumbay

ako'y magkagiya sa aking paglalakbay

lalo't tatahakin ko'y malayong-malayo

na di sa dulo ng bahaghari o mundo

kundi paparoon sa masayang hingalo

titigan mo ako hanggang ako'y maglaho

may araw pa't mamaya'y magtatakipsilim

na inaalagata ang bawat panimdim

basta marangal ang nilandas na layunin

ating papel ay di liliparin ng hangin

sa araw na palubog dadako ang lahat

tiyakin lamang na ating nadadalumat

ang kabuluhan ng danas, aral at ugat

sa bawat paglubog, may araw ding sisikat

- gregoriovbituinjr.

04.07.2024

* litratong kuha ng makatang gala malapit sa pinagdausan ng reyunyon, Abril 6, 2024

Maglulupa

MAGLULUPA

ako'y isang maglulupang tibak

laging handa kahit mapahamak

basta mapalago ang pinitak

at dukha'y di gumapang sa lusak

diwa'y tuon pa ring tutuparin

yaring yakap naming adhikain

yapak man ay aking tatahakin

upang pinangarap ay marating 

dapat maging matatag palagi

nang sa maling gawa'y makahindi

at sa wastong daan manatili

pag biglang liko'y dapat magsuri

magabok man ang mga lansangan

o mainit ang nilalakaran

tulad namin ay di mapigilang

kumilos tungong lipunang asam

- gregoriovbituinjr.

04.07.2024

Arawang tubo, arawang subo

ARAWANG TUBO, ARAWANG SUBO

sa kapitalista, isip lagi'y arawang tubo

upang mga negosyo nila'y palaging malago

sa dukha, saan ba kukunin ang arawang subo

ginhawa't pagbabago'y asam ng nasisiphayo

ay, kitang-kita pa rin ang tunggalian ng uri

iba ang isip ng dukha't iba ang naghahari

kalagayan nila'y sadyang baligtad at tunggali

lagi nang walang ulam ang malayo sa kawali

paano nga ba babaguhin ang ganyang sitwasyon?

paanong patas na lipunan ay makamtan ngayon?

may lipunang parehas kaya sa dako pa roon?

o dukha na'y maghimagsik upang makamit iyon?

lipunang makatao'y asam naming aktibista

kaya kumikilos upang matulungan ang masa

simpleng pamumuhay at puspusang pakikibaka

malagot ang tanikala ng pagsasamantala

walang magawa ang mga pinunong nailuklok

pinapanatili pa nila ang sistemang bulok

panahon namang ganid na sistema'y mailugmok

at uring manggagawa'y ating ilagay sa tuktok

- gregoriovbituinjr.

04.07.2024

Ulam na isda

ULAM NA ISDA

ang makata'y napaghahalata

mahilig ko raw ulam ay isda

may tsaa na, mayroon pag tula

bakit gayon? kami'y may alaga

tira sa isda'y para sa pusa

minsan, isda'y aking ipiprito

o kaya luto nama'y adobo

may toyo, suka't paminta ito

sibuyas at bawang pa'y lahok ko

kain ay kaysarap na totoo

pusang alaga'y laging katapon 

na sa bahay, amin nang inampon

natira'y bigay sa mga iyon

nang mabusog pag sila'y lumamon

alam n'yo na bakit ako'y gayon

ika nga, dapat magmalasakit

pusa man ay atin ding kapatid

kahit sila sa bahay ay sampid

may tuwa namang sa amin hatid

pag nawala, luha'y mangingilid

- gregoriovbituinjr.

04.07.2024

Plastik sa aplaya

PLASTIK SA APLAYA

reyunyon ng angkan malapit sa aplaya
upang salinlahi'y magkakila-kilala
kami'y nagdatinga't kumain ng umaga
hanggang magsimula na ang handang programa

hapon matapos ang programa't mga ulat
ay nagliguan na ang mag-angkan sa dagat
malinis ang buhangin, walang maisumbat
ngunit may natanaw pa ring plastik na kalat

wala namang nakitang coke na boteng plastik
liban sa pulang takip, tatlo ang nahagip
ganito nga marahil sa lugar na liblib
di gaya sa Manila Bay sa plastik hitik

tinipon na lang ang ilang plastik na ito
sa basurahan inilagak na totoo
saanman may kalikasan, kumilos tayo
pamana sa sunod na salinlahi't mundo

- gregoriovbituinjr.
04.07.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa isang dalampasigan, Abtil 6, 2024

Ako si Taraw

AKO SI TARAW

ako si Taraw, asawa ni Lanyag
mula Maynila, puso ko'y nabihag
ng asawa ngayong kaygandang dilag
ugnayang nananatiling matatag

tingni, sa aking t-shirt ay naka-print
ngalang Taraw, kahuluga'y bituin
ito ang ngalang Linias sa akin
na hanggang kamatayan ay dadalhin

maraming salamat sa ngalang ito
kahit di taga-Mountain Province ako
mahalaga, mag-asawa'y narito
para sa isang makataong mundo

salamat sa buhay ko't iniibig
patuloy mang nagbibilang ng pantig
wala mang hinandang puto't pinipig
tangan pa rin ang tindig at pag-ibig

- gregoriovbituinjr.
04.06.2024

* kuha sa reyunyon ng clan, 04.06.2024
* Linias - salita mula sa tribung I-Lias ng Barlig, Mountain Province

Di makapunta sa BaRapTasan

DI MAKAPUNTA SA BARAPTASAN 

iniiyakan ng loob kong di makararating

sa BaRapTasan sa Luneta, ikatlo ng hapon 

sapagkat madaling araw pa lamang  pagkagising

ay bumiyahe na ni misis sa probinsya ngayon

sentenaryo ng Unang Balagtasan, kainaman

sanang masaksihan kasama ang ibang makata

malaking reyunyon ng mga makata ng bayan

wala ako sa mahalagang araw ng pagtula 

makasaysayang sandaling di na mauulit pa

kahit maganap pa ang ikalawang sentenaryo

tiyak sa panahong iyon, tayo'y mga wala na

kaya luha't lumbay na lang ang maiaalay ko 

di ko naman mapahindian si misis sa lakad

dahil mahalaga ring siya'y aking masamahan

gayunman, sa mga makata, maraming salamat

habang ako'y patuloy magtugma't sukat sa tanan

- gregoriovbituinjr.

04.06.2024

Maingay man, makapagsusulat ka

MAINGAY MAN, MAKAPAGSUSULAT KA

huwag kang maniniwala sa nagsasabing

hanap nila upang magsulat ay tahimik

na lugar, bagito pa sila't nanghihiram

pa ng anumang paksa sa katahimikan

huwag kang magsulat sa lugar na tahimik

kung manghihiram ka lang ng paksa sa putik

doon ka sa maingay na lugar, marami

kang paksang maikukwento, nakawiwili

upang makasulat, dapat may sasabihin

kung maraming nasa utak, agad sulatin

huwag kang magsulat sa tahimik na lugar

baka makatulog ka lang, imbes umandar

iyan ang teknik, dapat may sasabihin ka

paksa'y laksa sa paligid, ipunin mo na

malakas man ang isteryo ng kapitbahay

ugong man ng motor o may kudetang tunay

- gregoriovbituinjr.

04.06.2024

Ang nabili kong aklat

ANG NABILI KONG AKLAT

sa pamagat pa lang ako na'y nahalina

sa nakitang librong nabili ko kagabi

"50 Greatest Short Stories" na'y mababasa

marahil isang kwento muna bawat gabi

nasa wikang Ingles ang maiikling kwento

tanda ko pa nga, mayroon din tayo niyan

librong "Dalawampu't Limang Maikling Kwento"

na kung hahanapin, baka nasa hiraman

dalawampu't limang sikat na manunulat

na nasa pandaigdigang literatura

iba't ibang pinanggalingan nilang sukat

Briton, U.S, Irish, Pranses, Ruso, Canada

sa Europa't U.S. binabasa marahil

kaya wala pang Asyanong may-akda rito

ngunit awtor na Pinoy ay di mapipigil

na sumikat din sa kanyang Ingles na kwento

tigalawang kwento silang mga may-akda

sa "50 Greatest Short Stories" na nabili

inspirasyon sila sa ilan kong pagkatha

sa pagbasa ng akda nila'y nawiwili

- gregoriovbituinjr.

04.05.2024

Talaan ng 25 awtor sa nasabing aklat:

Anton Chekov

Charles Dickens

Katherine Mansfield

Guy de Maupassant

F. Scott Fitzgerald

H. Rider Haggard

O. Henry

Rudyard Kipling

W. W. Jacobs

Virginia Woolf

D. H. Laurence

Saki

Jerome K. Jerome

H. G. Wells

Kate Chopin

Ambroce Bierce

Jack London

Edgar Allan Poe

Stephen Leacock

James Joyce

Bram Stroker

Joseph Conrad

M. R. James

W. Somerset Maugham

R. L. Stevenson

Chess Master Nicolas, 11, pipiga ng utak

CHESS MASTER NICOLAS, 11, PIPIGA NG UTAK

muling makikipagpigaan ng utak

si Nika Juris Nicolas na sasabak

sa torneyong World Cadet Rapid and Blitz Chess

Championship sa bansang Albania, sa Durres

si Nika Nicolas, edad labing-isa

pinakabatang National Chess Master na

ay nagsimulang mag-chess noong pandemic

nakamit na medalya'y namumutiktik: 

naging Pasig City Athlete Scholar na

hanggang naging National Youth Champion siya

tinanghal din siyang Asian Youth medalist

hanggang naging Eastern Asia youth medalist

tinanghal din siyang Batang Pinoy Champion

na kapuri-puri talaga paglaon

hanggang maging Woman Candidate FIDE Master

ngayon nga siya'y Woman National Master

pagpupugay kay Nika Juris Nicolas

sa kanyang talento sa larong parehas

galingan mo pa sa pigaan ng utak

sa larong chess, pangalan mo na'y tatatak

- gregoriovbituinjr.

04.04.2024

* ulat mula sa pahayagang Abante, Abril 4, 2024, pahina 11

Pagkatha sa madaling araw

PAGKATHA SA MADALING ARAW

ikaapat ng madaling araw na'y nagigising

sapagkat iihi sa kabila ng mga dingding

o kaya'y sa kasilyas ngunit di na makahimbing

habang asawa'y humihilik pa ng anong lambing

pagkabukas ng ilaw, agad makikita'y papel

o kwaderno't haharap doon matapos dyuminggel

kakathain ang tunggalian ng demonyo't anghel

demonyo'y naghaharing uri't anghel na di taksil

o marahil naman tititig muli sa kisame

bakit patuloy na nakikibaka ang babae

paano dinala ng kalapati ang mensahe

bakit may tiki-tiki para sa mga bulate

malinaw pa ba ang bungang-tulog o panaginip

na isang manggagawa ang sa nalunod sumagip

na isang magsasaka ang sa palay ay tumahip

na isang makata ang may kung anong nalilirip

- gregoriovbituinjr.

04.04.2024

Ang paskil

ANG PASKIL

habang nakasakay / sa dyip ay nakita
ang paskil sa gitnang / isla ng lansangan
nalitratuhan ko / sa selpon kamera

may pagkilos noon / ang mga babae
pagkat araw iyon / ng kababaihan
ako'y nakiisa't / lumahok sa rali

Abante Babae / yaong nakasulat
bagong samahan ba / yaong naitatag
o isang paraan / na masa'y mamulat

ngayon nga'y patuloy / sa pinapangarap
na sistemang bulok / ay ating mawaksi
at ginhawa'y damhin / ng kapwa mahirap

maitayo natin / ang bagong sistema
at isang lipunang / makataong tunay
na ang mamumuno'y / manggagawa't masa

habang nasa dyip nga'y / aking nalilirip
darating ang araw / masa'y magwawagi
kaya magsikilos, / at huwag mainip

- gregoriovbituinjr.
04.03.2024

* litratong kuha ng makatang gala habang nasa España, Marso 8, 2024

O, kay-init ngayon ng panahon

O, KAY-INIT NGAYON NG PANAHON

O, kay-init ngayon ng panahon

tila katawan ko'y namimitig

para bang nasa loob ng kahon

mainit din kaya ang pag-ibig

konti pa lang ang aking naipon

sana'y di pa sa akin manlamig

ang aking diwatang naroroon

sa lugar na palaging malamig

magpatuloy lamang sa pagsuyo

kahit panahon ng kainitan

baka kung pag-ibig ay maglaho

pagsintang kaylamig ang dahilan

panahon man ay napakainit

patuloy pa rin tayong magmahal

kahit sa pawis na'y nanlalagkit

pag-ibig natin sana'y magtagal

- gregoriovbituinjr.

04.03.2024

Dagitab

DAGITAB

bagamat dagitab ay nabasa ko noon

at nababanggit din sa radyo't telebisyon

sa isang krosword ay nakita ko paglaon

na magagawan ko lamang ng tula ngayon

ang tawag nga sa bombilya'y ilaw-dagitab

sa palaisipan nama'y aking nasagap

sa Una Pababa, tanong: elektrisidad

na lumabas na kahulugan nga'y dagitab

ito marahil ay salita nating luma

muling lumitaw, napapaunlad ang wika

kaya ngayon, ito'y ginamit ko sa tula

bilang pagpapayabong sa sariling wika

palaisipan talaga'y malaking silbi

na lumang kataga'y nahuhugot maigi

kaya ang dagitab sakali mang masabi

tinatalakay ay may ugnay sa kuryente

- gregoriovbituinjr.

04.03.2024

Inadobong isda

INADOBONG ISDA

daing at galunggong

bawang at sibuyas

may toyo pa't suka

lutong inadobo

dapat lang magluto

pag may iluluto

lalo't nagugutom

at nasisiphayo

nang may maiulam

sa kinagabihan

upang mga anak

ay di malipasan

inadobong isda

sa toyo at suka

nang dama'y ginhawa't

mabusog na sadya

aking ihahain

sa hapag-kainan

itong inadobong

kaysarap na ulam

katoto't kumpare

tara nang kumain

lalo't gumagabi

at nang di gutumin

- gregoriovbituinjr.

04.02.2024

Bakit?

BAKIT?

dapat kong isulat kung bakit

ngayon ay di ako palagay

mga alimangong may sipit

ay nakasusugat ngang tunay

bakit ba ipinagkakait

ang karapatang dapat taglay

mula pagkasilang ng paslit

hanggang sa tumanda't mamatay

karapatang dapat igiit

ipaglaban ng buong husay

katarungang dapat makamit

at dapat na ipagtagumpay

sa uhaw nitong nagigipit

tubig ang marapat ibigay

upang di tayo magkasakit

di agad humantong sa hukay

napag-isip-isip kong saglit

bakit di ako mapalagay

nais kong abutin ang langit

na di alam saan sasakay

- gregoriovbituinjr.

04.02.2024

Sa kaarawan ni Utol Bunso

SA KAARAWAN NI UTOL BUNSO

bunso, maligayang kaarawan

nawa'y hindi ka nagkakasakit

at laging malusog ang katawan

nawa'y manatili kang mabait

birthday sa Unang Araw ng Abril

payo sa iyo'y magpakatatag

sa iyo'y wala lang ang hilahil

kaya dama mo'y laging panatag

nareresolba ang suliranin

dahil mana ka sa ating ina

matalino't aasahan natin

tulad ng ating butihing ama

pagbati muli ng Happy Birthday

handog ko sa iyong tula'y tulay

upang palagi ka pang mag-birthday

sa iyo, si kuya'y nagpupugay

- gregoriovbituinjr.

04.02.2024

* litratong kuha ng makatang gala sa Gateway, Cubao, Abril 1, 2024

Sa ika-236 kaarawan ni Balagtas

SA IKA-236 KAARAWAN NI BALAGTAS

ako'y taospusong nagpupugay

sa dakilang sisne ng Panginay

sa kanyang kaarawan, mabuhay!

sa kanya'y tula ang aking alay

pawang walang kamatayang obra

ang nasa akin ay akda niya

una'y itong Florante at Laura

ikalwa'y Orosman at Zafira

salamat, O, Francisco Balagtas

inspirasyon ka sa nilalandas

tungo sa nasang lipunang patas

at asam na sistemang parehas

mabuhay ka, dakilang makata

kaya tula'y aking kinakatha

na madalas ay alay sa madla

lalo na sa dukha't manggagawa

- gregoriovbituinjr.

04.02.2024

* Francisco Balagtas (Abril 2, 1788 - Pebrero 20, 1862)

Pagbabasa

PAGBABASA

di lamang kabataan ang dapat magbasa

upang mabatid ang lagay ng bansa't masa

di lamang estudyante ang dapat magbasa

upang sa pagsusulit sila'y makapasa

kahit kami mang nasa panahong tigulang

ang pagbabasa na'y bisyo't naging libangan

uugod-ugod man o nasa hustong gulang

ang pagbabasa'y pandagdag sa kaalaman

sa umaga'y bibili na agad ng dyaryo

upang mabatid ang napapanahong isyu

sa hapon nama'y magbabasa na ng libro

kahit takipsilim pa ang abutin nito

hihintayin ko pa ba ang mga bubuyog

na dumapo sa rosas upang makapupog

o magbabasa hanggang araw ko'y lumubog

kapara'y nobelang sa puso'y makadurog

pagbabasa marahil ang bisyo kong tunay

kaysa manigarilyo o kaya'y tumagay

sa pagbabasa man ay nakapaglalakbay

nagagalugad ang lugar na makukulay

- gregoriovbituinjr.

04.01.2024