The YosiBrick Project: Isang munting pagninilay

The YosiBrick Project: Isang munting pagninilay

Matindi na ang pananalasa ng mga upos ng sigarilyong naglulutangan sa ating mga katubigan - sa sapa, ilog, lawa, at laot ng karagatan. Isa ang upos sa pinakamaraming basura sa buong daigdig. Anong dapat nating gawin?

Napagtanto ko ito habang nagbabasa-basa ng mga usapin hinggil sa basura, at ako'y nage-ecobrick sa panahon ng pandemya at nasa bahay lamang. Naisip kong ilagay din sa bote ng plastik, tulad ng ecobrick, ang mga upos ng yosi. Pagbabakasakaling may maitulong upang mabawasan ang upos sa basurahan, lalo na sa karagatan. Dito nagsimula ang proyektong yosibrick.

Maraming naiisip. Mareresiklo ba ang upos? Anong magagawa sa hibla ng yosi? May maimbento kayang makina upang gawing produkto ang upos, tulad ng gawin itong sinturon, pitaka, sapatos o anupaman? Kung ang hibla ng abaka ay nagagawang lubid, at ang hibla ng pinya ay nagagawang barong, ano namang maaaring gawin sa hibla ng upos?

Nais kong gawing parang NGO o kaya'y campaign center laban sa nagkalat na upos ang proyektong paggawa ng yosibrick. Kung ang ecobrick ay paglalagay sa loob ng boteng plastik ng mga ginupit na plastik, sa yosibrick naman ay mga upos ng yosi ang inilalagay. Nais ko itong tawaging The Yosibrick Project. 

Una, syempre, ang asawa kong environmental warrior na si Liberty, bilang kasama sa proyektong ito. Nagsimula kami ni misis sa proyektong ecobrick ng Ministry of Ecology ng Archdiocese of Manila, at nakapagtapos kami ng tatlong araw na seminar na ibinigay naman ng Global Ecobrick Alliance (GEA).

Nagbigay daan ito sa amin upang makapunta at makasalamuha ang iba't ibang tao mula sa mga paaralan at NGO sa pagbibigay namin ng seminar hinggil sa paggawa ng ecobrick. Si misis ang kadalasang tagapagsalita, habang tumutulong ako sa aktwal na paggawa ng ekobrik sa mga mag-aaral. Minsan sa harap nila'y binibigkas ko ang aking mga tula hinggil sa ecobrick. 

Mula sa ecobrick ay pinagyaman naman ang konsepto ng yosibrick, lalo na't isa ito sa pinakamaraming basura sa buong daigdig. Dahil dito'y isinilang ang konsepto ng yosibrick, na tulad din ng ecobrick ay paglalagay ng mga upos ng yosi sa boteng plastik. Pansamantalang solusyon habang naghahanap ng iba pang kalutasan sa suliraning pangkalikasang ito. Hindi na tungkol sa panawagang No Smoking ang proyektong yosibrick kundi hinggil sa naglipanang basurang upos. May ibang grupo na siyang bahala sa kampanyang No Smoking.

Ang misyon, na batay na rin sa mga inilabas kong tula, na maaaring makita sa blog na https://yosibrick.blogspot.com, ay ano ang gagawin sa mga hibla ng upos ng yosi. Kaysa itapon lang, dapat itong maging produkto, halimbawa, damit, bag, sinturon o sapatos. Sinubukan ko ring gawing kagamitan sa fine arts ang mga upos ng yosi, kung saan inipon ko ang mga nagamit nang stick ng barbecue at tinusok sa mga tinalupan kong upos ng yosi upang gawing pampinta ng artist sa kanilang canvas. Nakakadiri kung tutuusin, subalit kailangan nating magbigay ng halimbawa, na mayroon palang magagawa sa upos ng yosi.

Napapansin kong ginagawang proyekto sa eskwelahan ang ecobrick. Ayos lang iyon. Upang matuto ang mga bata sa batayang pag-unawa upang pangalagaan ang kalikasan. Subalit huwag lamang yosibrick ang maging proyekto ng mga bata. Magbibigay lang kasi tayo ng problema sa mga bata. Una, pag ginawang proyekto sa iskul ang yosibrick, tiyak na maghahanap ng upos ng sigarilyo ang mga bata sa basurahan, na pandidirihan nila, at tiyak ayaw ito ng mga magulang. Ikalawa, tutulong ang mga magulang sa paghanap ng upos, na marahil ay bibili pa ng kaha-kaha ng sigarilyo, tatanggalin ang upos, at ibibigay sa mga anak upang gawing proyekto. Paano kung hindi naman naninigarilyo ang mga magulang?Magastos na, ano pang gagawin sa 3/4 ng sigarilyo na tinanggalan ng upos?

Ang kampanyang yosibrick ay pag-aalala sa napakaraming naglipanang upos na kinakain ng mga isda sa karagatan, at nakikita natin sa mga lansangan. Subalit inuulit ko, ang proyektong yosibrick ay hindi na tungkol o lampas pa sa panawagang "No Smoking", kundi ano ang gagawin sa mga naglipanang upos na sinasabing ikatlo sa pinakamaraming naglipanang basura sa daigdig.

Munting konsepto, higanteng gawain. Munting pagninilay, kayraming gagawin. Para sa kapaligiran, para sa daigdig, para kay Inang Kalikasan, mga upos na naglipana sa lansangan ay anong gagawin. Ilang mga mungkahing dapat isagawa:

1) Dapat kausapin ang mismong mga naninigarilyo na huwag itapon kung saan-saan lang ang mga upos ng sigarilyo. Disiplinado rin naman ang marami sa kanila. Katunayan, sa aming opisina, at sa iba pang kapatid at kaalyadong opisina na pinupuntahan ko, naglalagay ako ng titisan o ashtray upang doon ilagay ang upos ng yosi at titis o abo nito.

2) Dapat kausapin ang mga ahensya ng pamahalaan, tulad ng Metro Manila Development Authority (MMDA), Department of Environment and Natural Resources (DENR), at Department of Health (DOH), hinggil sa kampanyang ito, na ginagawa rin nila, subalit marahil ay hindi talaga natututukan. Ang MMDA ay gagawa ng mga titisan at ilalagay sa mga itinakdang smoking area, at mula doon ay titipunin ang mga upos upang gawing yosibrick. Ang DENR upang makatulong sa kampanya ng kalinisan sa mamamayan na isa sa pinakamaraming basura sa mundo ang mga nagkalat na upos ng yosi, na maaaring makain ng mga isda sa laot, o marahil ay makapagpabara ng mga kanal kasama ng plastik, kaya dapat matigil na ang ganitong gawain. Alam nating ang kampanya ng DOH ay No Smoking at Smoking is Dangerous to Your Health, subalit malaki ang maitutulong nila sa MMDA, DENR, at sa iba pang ahensya, lalo na sa publiko, hinggil sa mga nagkalat na upos ng sigarilyo.

3) Dapat kausapin ang Department of Science and Technology (DOST) at ang Philippine Inventors Society (PIS) upang bakasakaling may makaimbento ng makina o anumang aparato na gagawa ng produkto mula sa hibla ng mga upos ng sigarilyo.

4) Pag-aralan ang paggawa ng lubid mula sa hibla ng abaka at paggawa ng barong mula sa hibla ng pinya upang bakasakaling may matanaw na pag-asa kung ano ang maaaring gawin sa hibla ng mga upos ng sigarilyo.

5) Pagkausap sa mga painter, o kaya'y mga mag-aaral ng fine arts sa mga paaralan, hinggil sa paggamit ng upos sa pagpipinta sa canvas o painting.

Lahat ng ito'y pagbabakasakali. Nagpagawa na rin ako ng silkscreen at nagpinta na ng tatlong asul na tshirt kung saan nakapinta: "I am an Ecobricker and a Yosibricker." Ang lahat ng mga naiisip ko hinggil sa mga usaping ito ay tinipon ko sa blog sa internet. Ang mga tula kong ginawa hinggil sa ecobrick ay nasa https://ecobricker.blogspot.com/ habang ang mga tula naman hinggil sa proyektong yosibrick ay nasa https://yosibrick.blogspot.com/. Sa ngayon ay ito muna.

Sa mga interesadong tumulong sa The Project Yosibrick, mangyaring makipag-ugnayan sa inyong lingkod o kaya'y sa aking misis, upang tuloy-tuloy ang pagsisimula ng The YosiBrick Project. Maraming salamat po. Mabuhay kayo!

- gregoriovbituinjr.

02.25.21