Pahimakas kay Ka Cesar Bristol

PAHIMAKAS KAY KA CESAR BRISTOL

ka Cesar Bristol, tunay siyang lider-manggagawa
magaling na intelektwal, manunulat, dakila
sa kumpanya sa Pasig ay nagtrabaho't lumikha
ng produkto, ngunit nag-organisa ng paggawa

kumilos sa paaralan at mga pagawaan
at organisador ng manggagawang lumalaban
nangarap, kumilos upang baguhin ang lipunan
dekano ng edukasyon ng BMPng palaban

sa nahuling Antipolo Five, siya'y nakasama
pagkat isang manggagawa, palabang aktibista
biktima ng tortyur sa panahon ng diktadura
magaling na taktisyan ng obrero sa pabrika

kakampi ng obrero, makibaka'y iyong tungkol
mabigat na pagpupugay sa iyo'y nauukol
ikaw na nakibaka't sa kapitalismo'y tutol
taas-noo kaming nagpupugay, Ka Cesar Bristol

- gregbituinjr.,04/09/2019

Nakalimutan nilang tao rin ang manggagawa

NAKALIMUTAN NILANG TAO RIN ANG MANGGAGAWA

may mag-asawang nangarap na kumita ng todo
naipong pera nila'y pinuhunan sa negosyo
may makina'y dalawa lang silang nagpapatakbo
at naisipan nilang dapat magdagdag ng tao
kaya agad silang nangalap ng mga obrero

at maraming manggagawa ang kanilang kinuha
upang magtrabaho't mapalago ang kanilang kita
tingin nila, manggagawa'y ekstensyon ng makina
na anumang oras ay gagawin ang nais nila
di pwedeng umangal pagkat sinasahuran sila

hanggang pabrika'y lumago sa tagal ng panahon
dahil sa manggagawang masisipag, nakaahon
pinauso pa ang salot na kontraktwalisasyon
trabaho'y limang buwan lang, ganito taun-taon
bagamat may obrerong na-regular din paglaon

ngunit tingin ng obrero, sahod nila'y kayliit
walang proteksyon sa pagawaan, napakainit
di bayad ang obertaym, ang sweldo pa'y naiipit
nagtayo sila ng unyon laban sa panggigipit
ang mag-asawang may-ari ng pabrika'y nagalit

nais ng may-aring mga unyunista'y masipa
kahit higit sampung taon sa trabaho'y mawala
nais nilang manggagawa sa hirap ay dumapa
nakalimutan nilang tao rin ang manggagawa
humihinga, napapagod, may pamilya, may luha

madalas maraming pagsisikap ang gumuguho
pagkat magpakatao'y nalimot dahil sa tubo
ganyan ang sistemang kapitalismo, walang puso
sa ganyang kalagayan, obrero'y dapat mahango
at bulok na sistema'y mapalitan, maigupo

- gregbituinjr.

Ako'y nauupos

AKO'Y NAUUPOS

ako'y nauupos sa dami ng upos ng yosi
naglalakad ako'y nagkalat sa daan, kayrami
tapon doon, tapon dito, sila na'y nahirati
ang ating pamahalaan ba'y anong masasabi?

ako'y nauupos sa laksang nagkalat na upos
wala bang lagakan ng abo, sa ash tray ba'y kapos?
latang walang laman, bakit di gamitin nang lubos?
nang mga upos na ito'y ating maisaayos

nakakaupos ang naglipanang upos sa dagat
pagkat kayraming isda ang sa upos nabubundat
ikatlo raw na basura ang upos na nagkalat
paanong sa pagtapon nito tao'y maaawat?

sa nagkalat na upos, anong dapat nating gawin?
ito bang kalikasan ay paano sasagipin?
huwag hayaang upos ay lulutang-lutang pa rin
sa dagat nang kalikasa't isda'y masagip natin

- gregbituinjr.

Halina't mag-yosibrik

HALINA'T MAG-YOSIBRIK

di ka pa ba naiinis sa naglipanang upos
sa basurahan, daan, dagat, di maubos-ubos
tila ba sa ating likuran, ito'y umuulos
upos sa kapaligiran, animo'y umaagos

sa nangyayari'y dapat may gawin, tayo'y umimik
tipunin ang mga upos, gawing parang ECOBRICK
sa boteng plastik ay ipasok at ating isiksik
ang boteng siksik sa upos ay tawaging YOSIBRIK

kailangang may gawin sa upos na naglipana
sa dagat kasi'y upos na ang pangatlong basura
di ba't dahil sa upos, may namatay na balyena
imakalang pagkain ang itinapong basura

madawag na ang lungsod, sa upos ay nabubundat
naninigarilyo kasi'y walang kaingat-ingat
pansamantalang tugon sa upos na walang puknat
ay gawing yosibrik ang mga upos na nagkalat

- gregbituinjr.

Kinalabosong upos

KINALABOSONG UPOS

Kita nyo bang sa dagat, mga upos na'y nagkalat?
Ikatlo raw ito sa laksang basura sa dagat
Naisip nyo bang sa upos, mga isda'y bubundat?
At pagkamatay nila sa upos sa budhi'y sumbat
Lagi nating isipin ang buti nitong daigdig
Ang dagat na'y nasaktan, pati pusong pumipintig
Basurang nagkalat sa kalamnan niya'y yumanig
O, dapat itong wakasan, tayo'y magkapitbisig
Simulan nating sagipin ang ating karagatan
O kaya'y mag-umpisa sa ating mga tahanan
Naglipanang upos ay gawan natin ng paraan
Gumising na't magsikilos para sa kalikasan
Upos ay kinulong ko sa bote bilang simula
Pag dagat ay pulos upos, mga isda'y kawawa
Oo, ito'y pagkain, aakalain ng isda
Sumpa iyang upos sa dagat, problemang kaylubha

-gregbituinjr.

Ang Martir - Tula ni Nick Joaquin

Ang Martir

Tula ni Nick Joaquin, Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan

Malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

Ang pagsinta'y hindi nangangahulugang dapat kang magpaumanhin

Gayunpaman, sa isang yugto ng buhay mo

Ang pagsintang iyon ang pinakamahalagang bagay sa iyo,

Ang pagsintang iyon ang maaaring iaasahan mong magtatagal magpakailanman,

Ang pagsintang iyon na pinaniniwalaan mong hindi umiiral ang tadhana,

At dahil sa pagsintang iyon ay nagtatanong ka,

Bakit ka natatakot umibig sa una pa lang.

Sa panahong iyon ng iyong buhay,

Animo'y perpekto ang lahat

Animo lahat ay napakaganda

Animo ang lahat ay nagniningning para sa iyo,

At ikaw ang lahat sa akin.

Hindi na ako nagdadalawang-isip hinggil sa pagsakripisyo ng sarili kong kaligayahan para sa iyo,

Ninanais ko pang hubarin ang nadidindingan ngunit nilamukos kong puso,

Upang makasama lang kita.

Ang lahat ay ginagawa ko upang maalagaan ka

Ang lahat ay ginagawa ko upang masiyahan ka

At ginawa ko iyon dahil mahal kita.

Ang pagsinta'y hindi nangangahulugang dapat kang magpaumanhin

Subalit dapat akong humingi ng tawad sa nasaktan ko ng lubos...

Ang aking sarili.

The Martyr

Poem by Nick Joaquin

from http://lovepoemscollection.blogspot.com/2015/01/selected-poems-from-nick-joaquin.html

Being in love means never having to say you’re sorry

After all, at some point in your life

That love was the most important thing to you,

That love might be the one that you hoped would last forever,

That love made you believe that destiny does exist,

And that love made you question,

Why you were afraid to fall in love in the first place.

At that time in your life,

Everything just seemed so perfect,

Everything seemed so beautiful,

Everything seemed to glow for you,

And you were my everything.

I wouldn't even think twice about sacrificing my own happiness for yours,

I was even willing to bare up this walled but crumpled heart of mine,

Just so I could be with you.

All I ever did was care for you.

All I ever did was to make you happy.

And all I ever did was love you.

Being in love means never having to say you’re sorry

But I needed to ask forgiveness from the one who was hurt the most…

Myself.

Bigas, Hindi Bala

BIGAS, HINDI BALA

(Alay sa ikatlong anibersaryo ng masaker sa Kidapawan, at binasa ng may-akda sa rali sa harap ng Department of Agriculture, Abril 1, 2019.)

Hustisya sa mga magsasakang buhay ay inutas

gayong nagrali lamang dahil sa kawalan ng bigas

Bakit sila pinaslang ng mga alagad ng batas

gayong nais lang nilang dusa't gutom nila'y malutas?

Katarungan sa mga minasaker sa Kidapawan

sa pamilyang nais lang makaalpas sa kagutuman

Nagpapahayag lang sila'y bakit ba sila pinaslang?

Dapat malutas ang kasong ito't huwag matabunan

Bigas, hindi bala, ang sigaw ng mga magsasaka

Hiningi'y bigas, bakit binigay sa kanila'y bala

Kaya isinisigaw namin ay: Hustisya! Hustisya!

Kaya hinihiling din ng masa'y Hustisya! Hustisya!

Bigas, hindi bala! Katarungan! Nawa ito'y dinggin

ng mga nasa poder at problemang ito'y lutasin.

- gregbituinjr.

* Ang rali ay pinangunahan ng Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ), at nilahukan ng SANLAKAS, Oriang, ALMA-QC, Metro Manila Vendors Alliance (MMVA), Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), Partido Lakas ng Masa (PLM), LILAK, Piglas-Kababaihan, Alyansa Tigil Mina (ATM), at ang mga magsasaka ng Sicogon Island mula sa grupong Katarungan, na nakakampo sa DENR.

Mga Litrato mula sa facebook page ng Philippine Movement for Climate Justice (PMCJ)

Luksang parangal kay Kasamang Kulot

LUKSANG PARANGAL KAY KASAMANG KULOT sa lahat, ang pagbati ko'y mapulang araw si kasamang Doreen man ngayon ay pumanaw kami'y hanga sa kanya't malayo ang tanaw magaling na lider, malalim ang pananaw tunay na magiting na lider-maralita pinagkaisa ang mga kasama't dukha masipag kumilos, siya'y laging may kusa tunay ngang kawalan ang kanyang pagkawala kasama siya sa mga rali't pagkilos nilaban ang karapatan ng kapwa kapos at upang pamumuhay ay maging maayos tunay na kasamang nakibaka ng lubos kanyang pinaglaban ang usaping pabahay at para rin sa makataong pamumuhay sa buong samahan, siya'y lider at nanay kay ka Doreen, taas-kamaong pagpupugay - gregbituinjr. - nilikha at binasa sa Luksang Parangal na idinaos ng KPML-NCRR para kay kasamang Doreen Mendoza, na pangulo ng NMKPI, Marso 29, 2019, sa Tulos, Dagat-Dagatan, Caloocan City

Ang tula sa lapida ni Ben Tumbling

ANG TULA SA LAPIDA NI BEN TUMBLING

Nuong nakaraang Marso 28, 2019, nakita ko ang tula sa lapida ni Ben Tumbling sa ulat ni Lourd De Veyra sa programa ng ABC5 na: "Tsismis Noon, History Ngayon" sa https://www.youtube.com/watch?v=qf_DJMphrC4, nasa 11:14 (11 minutes,41 seconds) ng video. Subalit ang tula ay may bandalismo na, kaya di ko na mabasa. Naghanap ako ng malinaw na kopya ng tula, ngunit wala pa akong makita sa internet. Si Ben Tumbling ay kilalang kriminal subalit sa Malabon ay maraming nagmamahal, ayon kay Lourd De Veyra.

Inilabas ko ang katanungang "Ano ang malinaw na nakasulat na tula sa lapida ni Ben Tumbling?" sa facebook. Unang tumugon si kasamang Jilbert Rose. Ang sabi niya: "Puntahan natin greg, Alam ko sa tugatog cementery malabon Yan nkahimlay c Ben tumbling". Ang ikalawang tumugon ay si kasamang Jhuly Panday. Nagpadala siya ng malinaw na litrato ng lapidang kinauukitan ng tulang alay kay Ben Tumbling.

Maraming salamat, kasamang Jhuly, sa maagap mong pagpapadala ng malinaw na liriko ng tula hinggil kay Ben Tumbling. Pero nais ko pa ring puntahan ang sinabi ni kasamang Jilbert upang makita ko mismo ng personal ang lapida.

Sa tulang ito sa lapida ni Ben Tumbling, makikitang ang makatang nagsulat ng tula ay maalam sa tugma at sukat, pagkat ang tula ay binubuo ng labingdalawang pantig bawat taludtod. Pati ang sesura ay sakto sa ikaanim na pantig. Makinis ang pananaludtod.

Sinong makata kaya ang nagsulat ng tulang itong alay kay Ben Tumbling? Marahil siya'y isang makatang taga-Malabon din, subalit hindi kilalang makata. O marahil ay kilalang makata ngunit ayaw amining siya ang sumulat ng tula, at baka balikan siya ng mga nakalaban ni Ben.

Gayunpaman, narito ang kabuuan ng tula kay Ben Tumbling na nakaukit sa lapida.

BEN TUMBLING

IKAW BA'Y MASAMA O ISANG DAKILA

BAKIT BA MARAMI ANG SAYO'Y HUMANGA

MGA MATATANDA, DALAGA AT BATA

SA PAGKAMATAY MO'Y AYAW MANIWALA

BAKIT DI MARINIG SA BIBIG NG TAO

NA KAY BEN GARCIA'Y NAPOPOOT AKO

BAKIT SI BEN TUMBLING AY NAGING IDOLO

GAYONG SA BALITA AY PUSAKAL ITO

BAKIT BA KAYRAMI ANG MGA NALUNGKOT

NG ANG IYONG BUHAY AY AGAD NA NATAPOS

AT BAKIT MARAMING NAGMAGANDANG LOOB

NAG-ABULOY SAYO NG KATAKOT-TAKOT

ANG ALAALA MO AY MAGIGING ARAL

SA TAGA-MALABON AT KARATIG BAYAN

ANG DALANGIN NILA KUNG NASAAN KA MAN

SANA AY KAMTIN MO ANG KAPAYAPAAN

BENJAMIN M. GARCIA

HUNYO 7, 1957

MARSO 13, 1981

Ano ang malinaw na nakasulat na tula sa lapida ni Ben Tumbling?

Nakita ko ang tula sa lapida ni Ben Tumbling sa ulat ni Lourd De Veyra sa ABC5, "Tsismis Noon, History Ngayon" sa https://www.youtube.com/watch?v=qf_DJMphrC4, nasa 11:14 (11 minutes,41 seconds) ng video. Subalit ang tula ay may bandalismo na, kaya di ko na mabasa. Naghahanap ako ang malinaw na kopya ng tula, ngunit wala pa akong makita sa internet. Si Ben Tumbling ay kilalang kriminal subalit sa Malabon ay maraming nagmamahal, ayon kay Lourd De Veyra.

Marahil, balang araw, baka  magpatulong ako sa ilang kasama sa Malabon upang mapuntahan ko ang libingan niya, makopya ng buo ang nakasulat sa lapida, at marahil ay makilala rin kung sinong umakda ng tula. Ang ilan lang sa malinaw ay:

BEN TUMBLING

IKAW BA'Y MASAMA O ISANG DAKILA

BAKIT BA MARAMI ANG SAYO'Y HUMANGA

MGA ________________________________

SA _________________________________

BAKIT DI MARINIG SA BIBIG NG TAO

NA _____________________________

HA_________________________________

GAYONG SA BALITA AY PUSAKAL ITO

BAKIT BA KAYRAMI ANG MGA NALUNGKOT

NG ____________________NA MATAPOS

AT _______________ MAGANDANG LOOB

NAG-ABULOY SAYO NG KATAKOT-TAKOT

A

SA __________________BAYAN

ANG DALA _____________ KA MAN

SANA AY KAMTIN MO ANG KAPAYAPAAN

BENJAMIN M. GARCIA

HUNYO 7, 1957

MARSO 13, 1981

Matapos ang pulong

pakiramdam ko'y para kaming mga patay-gutom
naghihintay ng pagkain nang matapos ang pulong
tila baga ako'y nasa impyerno't nasusunog
nais ko nang umalis kahit ulo'y umiinog

tunay ngang minsan, nakakainip ang paghihintay
umaasa'y di mo alam kung darating ngang tunay
kayraming nasa isip, nahihiya, nagninilay
iniihaw sa init ang buong kalamnang taglay

nais ko nang magpaalam kahit walang kinain
magdadahilan na lang akong may katatagpuin
kahit di nag-almusal, sa tanghalian, kapos din
mabuti nang umalis at nakakahiya na rin

- gregbituinjr.

Pag-aalay, Pasasalamat, Panawagan

PAG-AALAY, PASASALAMAT, PANAWAGAN
(kinatha para sa huling bahagi ng isang nilikhang bidyo ng
makata hinggil sa kampanya ng mga kandidato ng PLM partylist,
na in-upload noong Marso 26, 2019 sa facebook page na LitraTula)

sa Philippine Underground Movement, maraming salamat
sa campaign jingle ng PLM na katha nyong sukat
ang mga tulang naririto'y alay ko sa lahat
nawa'y iboto ninyo ang maglilingkod ng tapat

Ka Leody De Guzman para senador, iboto
ang PLM partylist, ito ang ating partido
lahat sila, sa Senado't Kongreso'y ipanalo
upang may kakampi ang masa at uring obrero

- gregbituinjr.

Si Oriang, ang Lakambini

SI ORIANG, ANG LAKAMBINI

Si Oriang, bayani, asawa
Lakambini ng Katipunan
Matapang na Katipunera
Para sa bayang tinubuan

Ikaw ang mithing binibini
Ng bayani't Supremo Andres
Itinalagang Lakambini
Nang bayan ay di na magtiis

Magkatuwang kayo ni Andres
Sa Katipunang pinagpala
Susupil sa pagmamalabis
Ng mga Kastilang kuhila

Kay Andres, di ka lang asawa
Di ka lang inspirasyon kundi
Kasama sa pakikibaka
At kalayaan ang lunggati

Ang bayan ay inyong hinango
Mula sa hinagpis at luha
Sinindihan ninyo ang sulo
Nang kamtin ng bayan ang laya

- gregbituinjr.

(Binasa sa Rizal Park Open Air Auditorium, Marso 23, 2019. Ang mga litrato ay kuha ni Ms. Liberty Bituin, asawa ng makata. Taos-pusong pasasalamat kay Prof. Joel Malabanan ng PNU sa imbitasyong tumula sa Luneta.)

Tula sa World Water Day, Marso 22, 2019

TULA SA WORLD WATER DAY, MARSO 22, 2019

kahapon ay World Poetry Day, araw ng pagtula
ngayon ay World Water Day, araw ng tubig ng madla
habang ang krisis sa tubig ay biglang nagsimula
nawalan ng tubig, ramdam  ng masa'y dusa't luha

animo krisis ay nilikha upang pag-usapan
itong pagtatayo ng dambuhalang Kaliwa Dam
na sa krisis daw sa tubig umano'y kalutasan
ngunit magpapalubog sa maraming pamayanan

pagtatayo ng Kaliwa Dam ay tutulan ngayon
pagkat sa krisis sa tubig ay di ito ang tugon
maraming tubig, pamamahala ay di ayon
di maayos, pulos tutubuin ang laging layon

napapalibutan ng tubig itong ating bansa
palibot ay dagat, kayraming ilog, sapa't lawa
parte ng bayodibersidad, mahalagang sadya
subalit may krisis sa tubig, dapat maunawa

sa nangyaring krisis na ito'y daming apektado
tubig nang gawin pang pribado'y nagmahal ang presyo
tubig ay serbisyo, kaya huwag gawing negosyo
ito'y para sa publiko, huwag isapribado

at ngayong World Water Day, nawa'y maraming makinig
tutulan ang Kaliwa Dam, ito ang aming tindig
at kung kinakailangan, tayo'y magkapitbisig
upang ang lumikha ng krisis ay ating malupig

- gregbituinjr.
(binasa sa rali hinggil sa tubig sa harap ng tanggapan ng MWSS
sa Katipunan Avenue, Balara, Lungsod Quezon, Marso 22, 2019)

Ang personal ko'y pulitikal

ANG PERSONAL KO'Y PULITIKAL

nanindigan akong ang personal ko'y pulitikal

kasapi ng lipunang ang mayorya'y nagpapagal

upang makakain kahit alipin ng kapital

kayod-kalabaw, sarili mang buhay ay sinugal

ang personal ko'y pulitikal, kahit sa pagkain

nabubusog lang ba pag kapitalismo'y kainin?

giginhawa lang ba pag komersyalismo'y lunukin?

o sa globalisasyon, dukha'y lalong gugutumin?

pulitikal din kahit ang pag-ihi, bakit kamo

iihi sa C.R. ng mall, ang bayad: sampung piso

pag-ihi man sa C.R. ng simbahan, sampung piso

may presyo rin kasi bawat pag-flush sa inidoro

pulitikal din naman kahit pagpili ng damit

magbabarong tulad ng sa kabangbayan nangupit?

kamisetang kupas tulad ng sa monay nang-umit?

o payak na kasuotan ng dukhang nagigipit?

pulitikal din ang pahinga, paghinga't paghiga

nasa isip ang nangyayari sa pamilya't madla

bakit kahit kayod-kalabaw, kayraming nalikha

ay di pa rin sapat ang sahod nitong manggagawa

pag-aasawa ma'y personal, ito'y pulitikal

kung wala silang trabaho, pag-ibig ba'y tatagal?

kung walang pambili ng bigas, ang isa'y aangal

baka may pag-ibig lang sa unang taon ng kasal

pulitikal din kahit ang pagsakay sa dyip o bus

dapat may pamasahe ka't bulsa'y di kinakapos

karukhaa'y pulitikal, walang dangal sa limos

ayaw rin ng obrero't madla ang binubusabos

ah, buhay ko'y nasa panahon ng pakikibaka

kumikilos para sa uri kaya aktibista

kumikilos para sa bayan, paglaya ang nasa

itinataguyod din ang kagalingan ng masa

kongkreto ring magsusuri sa kongkretong sitwasyon

at kung maaari'y mag-isip ng labas sa kahon

patuloy na oorganisahin ang rebolusyon

na organisadong uring manggagawa ang layon

ang personal ko'y pulitikal, ang buo kong buhay

sa kapakanan ng uri't ng bayan na'y inalay

patuloy akong makikibaka hanggang mamatay

kikilos hanggang sosyalismo'y maipagtagumpay

- gregbituinjr.

Pagsasalin ng akda

minsan, nakakatamad magsalin ng isang akda
o anupamang sulating wala kang napapala
walang insentibo, ramdam mong mahirap ka na nga
naaabuso pa ang kakayahan mong kumatha

mas nais kong isalin kung may sosyalistang layon
upang matuto ang manggagawang mag-rebolusyon
kahit libre, walang bayad, para sa uri iyon
hayaan akong magsalin kahit walang panglamon

ngunit kung ibang isyung di para sa sosyalismo
napipilitang magsalin, pakikisama ito
kung walang insentibo, ako ba'y naaabuso
mabuti pang isalin ko'y Marxismo-Leninismo

sana'y makaramdam ang nakasalubong kong langgam
siya naman kung pagmamasdam mo animo'y paham
di ko kasi ugali yaong basta makialam
sabihan ang kausap ko na walang pakiramdam

- gregbituinjr.

KaBaSib (KAmatis, BAwang at SIBuyas)

litrato mula sa google

KABASIB (KAMATIS, BAWAT AT SIBUYAS)

kamatis, bawang at sibuyas
kinakaing hilaw at hubad
ito ang aking pampalakas
sa kilo-kilometrong lakad

bawang ay ngunguyaing hilaw
habang naglalakad sa lansangan
pagkat ito'y bitamina raw
upang tumibay ang kalamnan

masarap naman ang kamatis
habang tumatakbo ang isip
panlaban sa problema't hapis
habang pag-asa'y halukipkip

sa sibuyas tiyak luluha
ngunit nalilinis ang mata
di mo ramdam ang pagkapata
kundi katawan mo'y gagana

paghaluin mo yaong tatlo
nang may maalab na pagsuyo
tiyak lalakas ka’t lilisto
kaya di ka na madudungo

- gregbituinjr.

Itim ang suot bilang sagisag ng protesta

ITIM ANG SUOT BILANG SAGISAG NG PROTESTA

pulitikal ang pagsuot ko ng t-shirt na itim
dahil ang bulok na sistema'y puno ng panindim
dahil sangkatutak ang krimeng karima-rimarim
dahil kayraming rosas ang ginahasa't sinimsim
dahil laksang inosente ang pinaslang, kaylagim

pagsuot ko ng kamisetang itim ay protesta
kahit pa kay-init nito habang nasa kalsada
kahit nasa gitna ng alab ng pakikibaka
di dapat nakatunganga lang habang nakikita
na maraming lugmok ang naghahanap ng hustisya

hangga't sistema ng lipunan ay napakalupit
hangga't niyuyurakan ang dangal ng maliliit
patuloy akong magsusuot ng itim na damit
bilang protesta, at hustisya'y aking igigiit

- gregbituinjr.

Asam ng mulawin

litrato mula sa google

ASAM NG MULAWIN

nakakapagod yaong ganda ng tanawin
habang nililipad ang lawak ng layunin
nananaginip, buti kung ako'y mulawin
isang taong ibong may langit na hangarin

minamasdan-masdan ko ang magandang dilag
pagkat kaytamis ng ngiting nagpapapitlag
sa pusong tila pagsinta'y naaaninag
kaya nadarama'y kalagayang panatag

matayog ang punong nais pagpahingahan
ng pakpak na hapo't pusong nahihirapan
dahil pag-irog sa dilag ay di malaman
kung liligaw ba sa kabila ng kaibhan

pusikit pa ang karimlan sa balintataw
gayong nakapikit kahit araw na araw
nawa'y makaisa ko siya ng pananaw
upang sa lipunang ito'y di maliligaw

- gregbituinjr.

Payo ng isang lola sa mga dalaga

PAYO NG ISANG LOLA SA MGA DALAGA

payo ng isang lola sa mga dalaga:
ang iyakan mo'y ang mahal mong ama't ina
na todo ang gapang upang mairaos ka
at di ang guwapong syotang iyong sinisinta
na ginagapang ka nang makaraos siya

sadyang kayganda ng payo nitong matanda
na pagmamahal sa magulang ang adhika
sa mga dalagang basal pa at sariwa
upang di maputikan at mapariwara
upang maingatan ang puri't di masira

pagpupugay sa lolang iyon na marahil
may mga karanasang ang anak ay sutil
at saksi siyang may mga anak na taksil
at ang payo niya'y upang mali'y masupil

- gregbituinjr.

Tanggapin ang pera, iboto ang nasa konsensya

TANGGAPIN ANG PERA, IBOTO ANG NASA KONSENSYA

limang daang piso ang bigay para sa balota
kapalit naman ay tatlong taon ng pagdurusa
ang pinapayo ko lang: sige, tanggapin ang pera
ngunit iboto'y kauri't nasa inyong konsensya

ang limang daang piso sa dukha'y malaking tulong
na bigay ng trapong nagtataguyod ng halibyong
pambili ng bigas, delata, o kaya'y galunggong
habang interes lang ng trapo'y patuloy ang sulong

tiyaking ang iboboto'y kakampi ng obrero
kauri ng manggagawa, dukha, di mga trapo
ang mga mandarambong ay huwag nang iboboto
upang di masayang ang ating boto sa dorobo

- gregbituinjr.

* halibyong - salitang Tagalog sa fake news o disinformation
* dorobo - salitang Hapones sa magnanakaw

Lugmok sa kawalan

lugmok na naman ako sa kawalan, di ko batid
kung bakit sa hangin ang diwa ko'y inihahatid
ng guniguning tila baga ako'y binubulid
sa banging anong lalim, sa kawalang di mapinid

animo ang sakit niya sa utak ko'y gumulo
nagugulumihanan sa kawalan ng sentimo
saan kukunin ang pang-operasyon ng misis ko
ang problema'y baka di makapagbayad sa dulo

madalas na ako ngayong tulalang naglalakad
buti't alisto pa ring di mabangga't napaigtad
nang sasakyan sa aking gilid ay biglang sumibad
tila baga ang iwing pagkatao'y naging hubad

mahirap ngang mangarap na buwan ang sinusuntok
ginhawa'y iniisip wala namang maisuksok
dapat magpakatatag sa kabila ng pagsubok
di dapat nakatunganga lang at basta malugmok

- gregbituinjr.

Bakahin ang halibyong

BAKAHIN ANG HALIBYONG

Paano babakahin ang daluyong ng halibyong?
Maling balita'y nagkalat, pawang disimpormasyon
Masang nalilito'y tinambakan ng linggatong
Taktika ba ng mapanlinlang na administrasyon?

Mga pekeng balita'y dapat mawala sa bayan
Lalo't naglipana na ito sa ating lipunan
Bakahin ang halibyong para sa katotohanan
At ipaglaban bawat makataong karapatan

Sino bang kikilos kundi tayong naniniwala
Na itong kasaysayan ay di sinasalaula
Na di tayo nganganga lang pag may pekeng balita
Sa laksang halibyong ay dapat lagi tayong handa

Ang mga may pakana ng halibyong ay durugin
Panahon nang bawat halibyong ay labanan natin
Tayo'y magkaisa sa makatarungang layunin
Na katototohanan sa bawat balita'y hanapin

- gregbituinjr.

* HALIBYONG, taal na wikang Filipino, na ibig sabihin ay disinformation o fake news. Pagkukwento ng isang pangyayari subalit taliwas sa tunay na nangyari. ~ mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, p. 426

Kung paanong ayoko sa kulungan o ospital

kung paanong ayoko roon sa kulungan,
gayundin naman, ayoko rin sa ospital
mabuti pang mapunta na lang sa libingan
sapagkat naglingkod sa bayan ng anong tagal

ilang taon na, naranasan kong mapiit
dahil sa manggagawa'y tapat na naglingkod
higit dekada na, danas ko'y alumpihit
sa ospital, ulo ko'y tinahi't ginamot

ayoko nang mapiit sa kwartong kaydilim
na tila kabaong, dama mo'y walang hangin
ayoko nang maospital muli't mandimdim
dahil para kang patay, madilim ang tingin

pag ako'y nilalagnat, punta ko'y Luneta
sariwang hangin ay doon ko kinukuha
pag may labanan, minsan nasa Mendiola
at gawa ng trapong kuhila'y binabaka

kulungan, ospital o kaya'y sementeryo
ano kayang aking pipiliin sa tatlo
ayoko sa ospital o makalaboso
nalalabi na lang, libingan ang punta ko

- gregbituinjr.

Bibliya'y istorya lang ng Israel

BIBLIYA'Y ISTORYA LANG NG ISRAEL

Bibliya: istorya lang ng taga-Israel ito
Na nang-aagaw ngayon ng lupaing Palestino
Nahan naman ang istorya ng bayang Pilipino
Wala sa Bibliya, na pulos Irael ang kwento
Kung meron man, winasak ng mga Kastila ito

Kaya sa Bibliya'y di na ako naniniwala
Maigi pa marahil maniwala kay Bathala
Mula sa katutubo, tunay na mapagkalinga
Bathalang ninais wasakin din nitong Kastila
Subalit narito pa rin ito't nangungulila

Ayon sa Bibliya, Israel ang angkang pinili
Na para sa Diyos, sila ang natatanging lahi
Di Ehipto, di tayo, sa Palestino'y namuhi
Palestino'y inagawan ng lupa't dinuhagi
Iyan din ang layon ng simbahang mapang-aglahi

Istorya ng Israel isinusubo sa atin
Na nakabibikig at di naman natin makain
Magsiluhod at pumikit raw tayo't manalangin
Habang unti-unting inagaw ang ating lupain
Balang araw, buong mundo'y kanilang aangkinin

Ang Bibliya ng mananakop ay pang-Israel lang
Diyan nakasulat ang mito nila't kasaysayan
Mabuti pang paniwalaan ang ating babaylan
Na pilit winasak noon ng Kastilang sukaban
Iyan ang aking tindig at nais paniwalaan

- gregbituinjr.

Salin ng tulang Spirits of the Dead ni Edgar Allan Poe

SPIRITS OF THE DEAD
by Edgar Allan Poe

MGA ESPIRITU NG PATAY
ni Edgar Allan Poe
Malayang Salin ni Gregorio V. Bituin Jr.

I

Thy soul shall find itself alone
’Mid dark thoughts of the gray tombstone—
Not one, of all the crowd, to pry
Into thine hour of secrecy.

I

Nagisnang mong nangulila ang iyong kaluluwa
Saloobin ay kaydilim sa abuhing lapida
Walang isa man, sa tanang madla, ang nagigisa
Sa iyong napapanahong lihim na nag-iisa.

II

Be silent in that solitude,
Which is not loneliness—for then
The spirits of the dead who stood
In life before thee are again
In death around thee—and their will
Shall overshadow thee: be still.

II

Maging matahimik ka sa pag-iisa mong iyon
Na hindi naman kalungkutan - at kung magkagayon
Yaong naroroong mga espiritu ng patay
Sa harap mo ay muling nakatayong nabubuhay
Sa kamatayang lumigid - at loob na pinukaw
Nila ang sa iyo'y lalamon: huwag kang gagalaw.

III

The night, tho’ clear, shall frown—
And the stars shall look not down
From their high thrones in the heaven,
With light like Hope to mortals given—
But their red orbs, without beam,
To thy weariness shall seem
As a burning and a fever
Which would cling to thee for ever.

III

Ang gabi, bagamat maliwanag, ay sumimangot-
At ang mga bituin ay hindi dapat yumukod
Mula sa luklukang kaytayog sa langit na banal
Ng may liwanag tulad ng Pag-asang alay sa mortal
Ngunit ang mga pulang globo nilang walang sinag
Ay tila nakikita, sa iyong pagkabagabag,
Bilang siyang nasusunog at yaong karamdaman
Ang mangungunyapit sa iyo magpakailanman

IV

Now are thoughts thou shalt not banish,
Now are visions ne’er to vanish;
From thy spirit shall they pass
No more—like dew-drop from the grass.

IV

Ngayon mga saloobin mo'y hindi mawawala,
Ngayon mga pangitain ay hindi mapupuksa;
Makakatawid sila mula sa espiritu mo
Walang higit pa - tulad ng hamog - mula sa damo.

V

The breeze—the breath of God—is still—
And the mist upon the hill,
Shadowy—shadowy—yet unbroken,
Is a symbol and a token—
How it hangs upon the trees,
A mystery of mysteries!

V

Ang simoy - ang hininga ni Bathala - ay patuloy
At yaong alapaap na naroroon sa burol,
Malabo - malabo - subalit hindi nasisira
Itong isang sagisag at isa rin itong tanda
Paano naisabit sa punong tinitingala
Tunay na kahiwagaan sa lahat ng hiwaga!

Source: The Complete Poems and Stories of Edgar Allan Poe (1946)
Pinagbatayan: aklat na The Complete Poems and Stories of Edgar Allan Poe (1946)

Pangako ng trapo

PANGAKO NG TRAPO

"ipinapangako kong pag ako'y inyong binoto
at nanalo ako't tuluyang naupo sa pwesto
masosolusyonan ko ang mga problema ninyo
kaya iboto ako, hehe, iboto nyo ako"

iyan ang nasa isip ng kandidatong gahaman
nangangako ng nangangako para daw sa bayan
subalit gaya ng ibang naluklok sa upuan
ipinangako nila'y di maisakatuparan

sila ang katibayan ng pangakong napapako
mga kapara nila'y tuso't animo'y hunyango
pag kaharap ang masa, dinig mo'y pulos pangako
pag tumalikod ang masa, pangako'y laway lang po

kada kampanyahan, pangako na'y nakauumay
masaya lang sa una ngunit di ka mapalagay
para bagang nagsalita sila  ng walang saysay
patunay lang na itong trapo'y mga tulo laway

- gregbituinjr.

Pananaw ng tampalasan

PANANAW NG TAMPALASAN

ang pananaw nila'y talagang salanggapang
pagkat nais lagi'y pumaslang nang pumaslang
bakit buhay ng inosente'y isinalang
nagtilamsikan ang dugo sa lupang tigang

nahan ang hustisya para sa inosente
pinaslang ng walang awa ng mga bibe
nakita ng mga saksing di makasaksi
baka balikan sila, at sila'y magsisi

tokhang ay naging karaniwan  sa kalsada
habang ang mga bibe'y nag-aastang bida
salot sa lipunan ay nadurog daw nila
kaya payapa na raw ang bayan at masa

buhay ng mga salot ay dapat makitil
iyan ang pananaw ng tampalasang taksil
ginagawa ba nila'y kaya pang masupil
at hustisya'y magawad sa mga kinitil

- gregbituinjr.

Ahas na trapo

AHAS NA TRAPO

ang pangako nitong mga "dakilang" pulitiko
ay tulad ng pagsagip ng ahas na "maginoo"
sa dukhang isda sapagkat malulunod daw ito
habang kagat sa leeg ang isda, ganyan ang trapo

kaya magtanda na sana tayo't huwag na naman
huwag sayangin ang boto't ihalal ang gahaman
huwag nang ibalik yaong mga trapong haragan
mga datihang walang nagawang buti sa bayan

sa tusong trapo'y huwag sana tayong patutuklaw
lalo't iba ang kanilang asal, uri't pananaw
huwag umasa sa trapong di mo alam ang galaw
baka likod mo'y tarakan lang nila ng balaraw

hangad nila'y boto mo lang, di pagbuti ng madla
ang trapo'y walang pakialam sa buhay ng dukha
sa mga pangako nila'y huwag maniniwala
dulot lang nila sa bayan ay pahirap at luha

- gregbituinjr.

An Ode To Liberty

AN ODE TO LIBERTY

Another fight for the future is at stake
Nefarious pogrom in this country feared indeed
One after another, blood was turned into lake
Due to the rise of another Hitlerian breed!
Enduring the actions of this notorious beast
Towards ending these terrible deeds of terror
On the want for freedom, we rise with clenched fist
Liberty against this tragic acts we longed for!
In the midst of darkness and stupidity
Beneath the eyes of struggle and fearfulness
Entering the years of sorrow and tragedy
Revolting is just right to repeal this madness!
To the future and this present generation:
You are the hope for another revolution!
- gregbituinjr.

Huwag hayaang magsasaka'y mawalang tuluyan

HUWAG HAYAANG MAGSASAKA'Y MAWALANG TULUYAN

ang magtanim ay di biro't maghapong nakayuko
anang isang awiting Pinoy, tanong ko naman po
paano kung wala nang magtanim, ito'y di biro
paano kung magsasaka'y tuluyan nang maglaho

magsaka'y gawa lang ba ng matatanda sa nayon
pagkat magsaka'y di gusto ng bagong henerasyon?
palipasan na lang ba ng senior citizen ngayon
ang magsaka sa lupa't maputikan man maghapon?

paano na itong bigas sa panahong darating
kung pawang matatanda na ang magsasaka natin?
paa'y ba'y magpuputik kaya ayaw sa bukirin
baka sabihin ng dilag, binata'y marurusing

di ba't mas mabuting ang palad nati'y magkalipak
tanda ng sipag at kayang buhayin ang mag-anak
mabuting magsikap, mag-araro man sa pinitak
di gawaing masama't di gumagapang sa lusak

halina't magsuri't pag-aralan itong lipunan
ang pagsasaka'y sagot pa rin sa kinabukasan
huwag hayaang magsasaka'y mawalang tuluyan
dapat kahit kabataan, ang araro'y tanganan

- gregbituinjr.

Ang halalang ito'y gawin nating makasaysayan

ANG HALALANG ITO'Y GAWIN NATING MAKASAYSAYAN

wala pa tayong Senador na manggagawa
na ilang taong nagtrabaho sa pabrika
elitista't artista ang bumubulaga
nananalo sapagkat masa'y nagpabola

kaya ang sigaw namin: Manggagawa Naman!
iboto ang manggagawang subok sa galing
ang aming kandidato: Leody de Guzman
lider-manggagawa, prinsipyado, magiting

ang mga trapong Senador ay walang nagawa
upang buhay ng masa'y guminhawang ganap
baka lider-obrero'y pag-asa ng madla
upang ipaglaban ang kanilang pangarap

gawing makasaysayan ang halalang ito
at maging bahagi tayo ng kasaysayan
lider-manggagawa'y ilagay sa Senado
kaya ating iboto: Leody De Guzman

- gregbituinjr.

Si Clara Zetkin, sosyalistang lider-kababaihan

SI CLARA ZETKIN,  SOSYALISTANG LIDER-KABABAIHAN

taas-kamao sa sosyalistang si Clara Zetkin
lider-kababaihan at kaibigan ni Lenin
at Rosa Luxemburg na pawang mga magigiting
na sa kanilang panahon ay bayaning tinuring

sa Stuggart, siya'y kasapi ng Bookbinders Union
naging aktibo rin sa Tailors and Seamstresses Union
at dati ring Kalihim ng Internasyunal noon
gayong ilegal sa babae noon ang mag-unyon

kumperensya ng mga babae'y inorganisa
pagboto ng babae'y ipinaglaban din niya
at nilabanan ang peminismong sumusuporta
sa restriksyon sa pagbotong batay sa ari't kita

mas nakatuon siya sa uri, at di sa sekso
na prinsipyo niya sa panlipunang pagbabago
naniniwala si Zetkin na tanging sosyalismo
ang daan upang lumaya ang babae't obrero

malaki ang inambag ni Zetkin sa kasaysayan
ng daigdig, lalo sa mapagpalayang kilusan
ng mga kababaihan tungo sa kalayaan
at nag-organisa ng Araw ng Kababaihan

kaya muli, isang taas-kamaong pagpupugay
kay Clara Zetkin na talagang sosyalistang tunay
sa manggagawa't sosyalismo, buhay ay inalay
kaya sa iyo, Clara Zetkin: Mabuhay! Mabuhay!

- gregbituinjr.

Ang awiting Heal the World ni Michael Jackson

ANG AWITING "HEAL THE WORLD" NI MICHAEL JACKSON

halina't pakinggan ang Heal the World ni Michael Jackson
sapagkat awiting ito'y isang mensahe't hamon
tila ba sa plastik at usok, tao'y nagugumon
at mga isda sa dagat, upos ang nilululon

halina't awiting Heal the World ay ating suriin
ang mensahe'y sa kapwa tao inihahabilin
sakit nitong mundo'y tulong-tulong nating gamutin
paano ba kanser ng lipunan ay lulutasin

daigdig bang tahanan nati'y sakbibi na ng lumbay
pagkat pinababayaan natin itong maluray
ng usok ng kapitalismong naninirang tunay
sa ngalan ng tubo, kalikasa'y ginutay-gutay

huwag nating ipagwalangbahala't isantabi
kundi damhin natin ang awit, ang kanyang mensahe
ang habilin sa ating kumilos at maging saksi
upang henerasyon nati'y di magsisi sa huli

- gregbituinjr.

Bakit malupit mag-yosi break?

BAKIT MALUPIT MAG-YOSI BREAK?

yosi break na rin ang tawag ko sa munting pahinga
di naman nagyoyosi't tunganga lang sa kalsada
naroong nagninilay habang namamalikmata
na may naglalakad na isang magandang dalaga

kailangang mamahinga sandali't mag-yosi break
lalo't napakabanas at araw ay nakatirik
di man nagyoyosi, sa pamamahinga na'y sabik
pagkat panahon ng pagkatha, ilantad ang hibik

ang iba'y nagyoyosi't nasasarapang humitit
ramdam nila'y ginhawa habang upos nakadikit
sa labi, habang nagkukwento siya't nangungulit
sa kausap, at baka may kung anong hinihirit

anong lupit mag-yosi break, humihiram ng alwan
kahit man lang sumandali, ginhawa'y maramdaman

- gregbituinjr.

Ang buhay ba'y tulad ng mobius strip?

ANG BUHAY BA'Y TULAD NG MOBIUS STRIP?

ang buhay ba'y tulad ng mobius strip?

hinehele't tila nananaginip

na lagi nang buhay ay sinasagip

habang patuloy na may nililirip

hinggil sa kung anumang halukipkip

tila dinugtong na magkabaligtad

ang mga dulo ng gomang malapad

madaraanan lahat pag naglakad

pabalik-balik ka kahit umigtad

ganito ba ang anyo ng pag-unlad?

paikot-ikot ka lang sa simula

hanggang maramdaman mong matulala

mabuting patuloy na gumagawa

kaysa naman magpahila-hilata

bakasakaling tayo'y may mapala

ang mobius strip ay pakasuriin

sa matematika'y alalahanin

baka may problemang mahagip na rin

masagip ang pinoproblema natin

upang sa baha'y di tayo lunurin

- gregbituinjr.

Napulot man ako sa tae ng kalabaw

NAPULOT MAN AKO SA TAE NG KALABAW

napulot man ako sa tae ng kalabaw
ako'y isang tao rin sa mundong ibabaw
na maagang gumising sa madaling araw
upang agad magtrabaho kahit maginaw

mapalad naman ako't may mga umampon
at itinuring akong anak nilang bugtong
mag-asawang walang anak, sa utang baon
ngunit kaysisipag, sa bukid lumulusong

silang nagisnan ko nga'y mapagkawanggawa
mula pagkabata ko'y mga nag-alaga
binihisan, pinag-aral, lahat ginawa
upang ako nama'y makadamang ginhawa

kaya ako'y labis na nagpapasalamat
sa kanilang naglunas sa pusong may sugat
may ligaya sa diwa kong maraming pilat
pagkat sila'y dakila't tunay na alamat

- gregbituinjr.

Basta dukha, mababa ang kanilang pagtingin

BASTA DUKHA, MABABA ANG KANILANG PAGTINGIN

basta dukha, mababa ang kanilang pagtingin
magagaspang ang kilos, maamos at marusing
itinuring pa nilang basta dukha'y uhugin
tila walang hilamos at mukhang bagong gising

kahit mga kasama, tingin nila'y kaybaba
walang pinag-aralan at mababaw ang luha
mukhang di inaruga ang palaboy na bata
tila walang magulang, sila ba'y naulila

ang mga manggagawang hirap ngunit may sweldo
na kahit mababa man ay karespe-respeto
ngunit tingin sa dukha'y sanay sa basag-ulo
na naghahanap lamang kung anong matityempo

dukha nga ba'y kauri ng mga manggagawa
at pinandidirihan nitong uring panggitna
o sila'y kauri lang ng sadyang walang-wala
na obrero man, tingin sa kanila'y kaybaba

ang dukha kasi'y walang pribadong pag-aari
na animo'y pulubi sa mga naghahari
walang dignidad, ayon sa nagkalat na pari
dapat lang magkaisa ang dukha bilang uri

- gregbituinjr.