tanong sa sarili: ako pa ba'y propagandista?
o maituturing akong dating propagandista?
bakit ganyan ang tanong? nag-asawa lang, ganyan na?
iniwan na ba ang marubdob na pakikibaka?
tungkulin ng propagandista'y di pansarili lang
kundi higit sa lahat ay sa uri't sambayanan
itataas ang moral ng lugmok na kasamahan
naglilinaw din ng isyu't nagtuturong lumaban
patungo sa adhikain ang mga ginagawa
patungo sa pagmumulat ang mga inaakda
patungo sa pagkilos ng mga inapi't dukha
patungo sa pagwawakas ng sistemang kaysama
dahil sa lockdown at kawalan ng perang gastusin
dahil walang maipambayad sa laksang bayarin
dahil kumikilos lang nang pamilya'y di gutumin
dahil nagtatanim-tanim na upang may gulayin
tungkulin sa masa'y naiwanang pansamantala
ngunit paunti-unti lang ay makababalik na
nais pa ring gawin ang tungkuling magpropaganda
nais pa ring patunayang isang propagandista
- gregbituinjr.
When a comrade asked, "Leonidas, are you here to take such a hazardous risk with so few men against so many?" Leonidas replied: "If you men think that I rely on numbers, then all Greece is not sufficient, for it is but a small fraction of their numbers; but if on men's valor, then this number will do."
Biyernes, Hulyo 10, 2020
Sa sulok
oo, dati'y lagi akong sa sulok nagmumukmok
pagkat isa akong loner na masaya sa sulok
ngunit di mapakali sa isyung nakalulugmok
kaya nagpasyang lumabas ng lungga't makilahok
akala ko, tulad ko'y binabaon lang sa limot
hanggang aking maunawaan ang lipunang buktot
bakit at anong nangyayari sa pasikot-sikot
bakit ba may lumalaban sa sistemang baluktot
nais mag-ambag ng tulad kong loner, natanto ko
baka paunti-unti'y umaliwalas ang mundo
na binatay din sa danas bilang dating obrero
sinasahuran noon upang gawin ang produkto
subalit dahil sa lockdown, sa sulok ay bumalik
nagmukmok na naman, gayunman, narinig ang hibik
ng kapwa dukha, kaya kumilos at sinatitik
ang mga isyu pagkat pluma'y di rin matahimik
- gregbituiinjr.
pagkat isa akong loner na masaya sa sulok
ngunit di mapakali sa isyung nakalulugmok
kaya nagpasyang lumabas ng lungga't makilahok
akala ko, tulad ko'y binabaon lang sa limot
hanggang aking maunawaan ang lipunang buktot
bakit at anong nangyayari sa pasikot-sikot
bakit ba may lumalaban sa sistemang baluktot
nais mag-ambag ng tulad kong loner, natanto ko
baka paunti-unti'y umaliwalas ang mundo
na binatay din sa danas bilang dating obrero
sinasahuran noon upang gawin ang produkto
subalit dahil sa lockdown, sa sulok ay bumalik
nagmukmok na naman, gayunman, narinig ang hibik
ng kapwa dukha, kaya kumilos at sinatitik
ang mga isyu pagkat pluma'y di rin matahimik
- gregbituiinjr.
Huwebes, Hulyo 9, 2020
Ang katwiran ng bituka
Ang katwiran ng bituka
anila, binigyan na ng bahay ang maralita
nang sa iskwater at barungbarong daw makawala
subalit nang nasa relokasyon na'y biglang-bigla
ibinenta ang bahay, bumalik sa dating lupa
ang ibang nakakaalam ay napapailing lang
lalo't di maunawaan ng kinauukulan
bakit muling pumaroon sa dating karukhaan
di pa ba sapat ang pabahay nilang inilaan
kung tinanong muna nila ang mga maralita
kung bahay ba ang problema kaya mukhang kawawa
upang tamang kalutasan sa problema'y magawa
at di sila itaboy sa malayong parang daga
bakit sila mahirap, hanapin ang kasagutan
bakit bahay na binigay ay kanilang iniwan
pagkat di sapat ang bahay kung walang kabuhayan
kayhirap kung danasin ng pamilya'y kagutuman
sa pinagtapunan sa kanila'y walang serbisyo
mag-iigib sila sa sapa o malayong poso
walang kuryente kaya di makapanood dito
mabuti kung may maayos kang de-bateryang radyo
ospital ay kaylayo, paano pag nagkasakit
walang palengke, paano ka kaya magpapansit
wala ring masasakyan, maglalakad ka sa init
sa daang baku-bako, pawis mo'y tiyak guguhit
walang paaralan, saan mag-aaral ang anak
malayo ang bayan, kilo-kilometrong di hamak
tila kayo dagang sa relokasyon itinambak
may pabahay nga, ngunit gagapang naman sa lusak
makakain ba nila ang ibinigay na bahay
di sapat ang may tahanang doon ka humihimlay
paano kung pamilya'y magutom, doon mamatay
kaya unahin ang katwiran ng bitukang taglay
mabuting may makakain, tahanan mo ma'y dampa
ang pamilya'y di magugutom, di kaawa-awa
dapat lagi kayong busog upang di namumutla
kahit bumalik sa iskwater na kasumpa-sumpa
iskwater kasi'y masakit sa mata ng mayaman
at ito'y inayunan naman ng pamahalaan
dahil daw walang bahay, bahay din ang kalutasan
di nakurong dapat unahin ang kalam ng tiyan
tinawag silang mahihirap dahil hirap sila
tinawag silang dukha dahil walang-wala sila
walang pribadong pag-aari, sarili lang nila
di bahay ang problema, kundi kakainin nila
busog kung may pagkukunan lang ng ikabubuhay
ito ang sa pamahalaan ay dapat manilay
at kung may trabahong sapat, di problema ang bahay
mabibili pa ang pagkaing may sustansyang taglay
ang katwiran ng bituka'y huwag balewalain
sa batas at patakaran, ito'y laging isipin
at sa relokasyon, di dapat mahal ang bayarin
ibatay sa kakayahan ng naninirahan din
pabahay, ikabubuhay, serbisyong panlipunan
sa mga negosasyon ay magkasamang tandaan
tatlong sangkap upang maralita'y di magbalikan
sa dating tirahang sa kanila'y pinag-alisan
- gregbituinjr.
07.09.2020
Maikling kwento: Pagdaluhong sa karapatan
Pagdaluhong sa karapatan
Maikling kwento ni Gregorio V. Bituin Jr.
Hulyo 1, 2020
"Alam nyo, naulit na naman pala ang nangyari kay Winston Ragos, iyon bang sundalong sinita ng limang pulis noong Abril at binaril ng walang laban ng isang pulis," sabi ni Mang Kulas na naggugupit sa barberya.
"Oo nga, Mang Kulas. Narinig ko rin sa balita kanina," sabi ng estudyanteng si Roberto na ginugupitan ni Mang Kulas.
"Bakit? Anong nangyari? Hindi ko yata narinig sa radyo kanina..." sabat naman ni Mang Lando na isa ring barbero.
"Aba'y pinagbababaril ng mga pulis ang apat na sundalo ng walang laban. Nangyari sa Sulu. Isang major, isang kapitan, at dalawa pang sarhento ang pinaslang, ayon sa balita. Galit na galit nga ang pamunuan ng Philippine Army. Rubout daw," paliwanag ni Mang Kulas.
"Grabe na talaga ang nangyayari sa bayan natin. Sundalong walang laban pa ang pinaslang ng mga pulis. Tapos, sasabihin, nanlaban. Kung sila nga ay di nagkakakilanlanan na umabot pa sa patayan, paano pa ang simpleng mamamayang mapapagkamalan?" ang komento naman ni Mang Lando. "Lalo na ngayong nais isabatas ang Anti-Terror Bill?"
"Dapat nga po huwag maisabatas iyang Terror Bill, dahil marami na tayong batas laban sa krimen. Dadagdagan pa ng mapanggipit na batas sa ating kalayaang magpahayag at yaon bang 'dissenting opinion'." Sagot naman ni Roberto.
"Dapat nga po huwag maisabatas iyang Terror Bill, dahil marami na tayong batas laban sa krimen. Dadagdagan pa ng mapanggipit na batas sa ating kalayaang magpahayag at yaon bang 'dissenting opinion'." Sagot naman ni Roberto.
Dagdag pa niya, "Nabalita pang 122 kabataan pala ang napaslang ng walang proseso dahil sa War on Drugs, kabilang na sina Danica Mae Garcia, limang taon, at Althea Barbon, apat na taon."
"At ano naman ang kaugnayan niyan?" tanong ni Mang Kulas.
"Para bang polisiya na ng mga pulis ang pumaslang, dahil iyon naman ang sabi ng Pangulo. Ubusin lahat sa ngalan ng War on Drugs. Kaya paslang lang sila ng paslang, tulad ng pagpaslang sa mga sundalo. Kaya dapat huwag maisabatas ang Anti-Terror Bill, dahil baka maraming pagdudahan at mapaslang ng walang due process." Paliwanag pa ni Roberto.
"Kaisa mo ako riyan. Tama ka. Sana'y respetuhin ang karapatang pantao ng bawat mamamayan," sabi naman ni Mang Lando. "May pagkilos pala bukas laban sa Anti-Terror Bill. Nais mo bang sumama? Magkita tayo rito bukas ng alas-otso ng umaga."
"Kung wala pong gagawin, susubukan ko pong sumama. Salamat po sa paanyaya."
"Pupunta tayo sa CHR ground. Doon gagawin."
"Sige po. Salamat po, Mang Kulas, sa gupit. Ito po ang bayad."
"Salamat din sa paliwanag mo. Ingat."
Hulyo 2, 2020
Nagkita-kita sina Roberto at Mang Lando sa Bantayog ng mga Bayani. Doon sila magsisimulang magmartsa patungo sa CHR ground. Sa Commission on Human Rights nila napiling gawin ang pagkilos dahil maaaring di sila galawin pag dito nila ipinahayag ang kanilang damdamin laban sa Anti-Terror Bill, na instrumento ng rehimen, na maaaring yumurak sa kanilang karapatang magpahayag, at akusahang terorista dahil lumalaban umano sa rehimen.
Maya-maya lang ay nagmartsa na sila patungong CHR at doon ay nagdaos sila ng maikling programa, may mga talumpati at awitan.
Hulyo 3, 2020
Nabalitaan na lang nina Roberto sa telebisyon na pinirmahan na pala ng pangulo ang Anti-Terror Act of 2020, na mas kilala ngayon bilang Terror Law.
Hulyo 4, 2020
Agad na nagsagawa ng mga pagpupulong ang iba’t ibang grupo upang kondenahin ang anila’y batas na maaaring yumurak sa karapatang pantao. Ang petsang napagkaisahan nila ay Hulyo 7, 2020, kasabay ng ika-128 anibersaryo ng pagkakatatag ng dakilang kilusan ng Katipunan. Dito’y ipapahayag nila na ang Terror Law ang huling tangka ng rehimen upang depensahan ang administrasyon nito laban sa ngitngit ng mamamayan sa mga kapalpakan nito na mas inuna pa ang pagsasabatas ng Terror Law gayong walang magawa upang lutasin ang COVID-19.
Naghahanda na rin ang mamamayan upang depensahan ang bayan laban sa ala-martial law na karahasan sa hinaharap.
* Ang maikling kwentong ito'y unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang organisasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hulyo 1-15, 2020, pahina 18-19.
Miyerkules, Hulyo 8, 2020
Sa kwarantina ng mga lubid
naipit siya sa kwarantina ng mga lubid
di ko mawaring sa puntong iyon ay mauumid
panggagalaiti niya'y kitang-kita sa litid
ng leeg niyang may kung anong nagbabadya't hatid
maraming sampayan, pulos panali sa bodega
iba't ibang kapal ng lubid sa dating pabrika
iniwanan ng may-ari noong sila'y magwelga
at nang mag-lockdown ay naiwan siyang nag-iisa
walang agarang suporta, gipit, anong nangyari?
di ka pwedeng basta lumabas kung ayaw mahuli
sa kwarantina ng mga tali'y di mapakali
masaklap, baka kumuha ng lubid at magbigti
napapaligiran ng lubid, ah, kaawa-awa
sa kwarantinang ito'y nais niyang makawala
walang trabaho, walang kita, wala ring magawa
animo piketlayn na iyon ay kasumpa-sumpa
mabuti't may ilang manggagawang sumusuporta
na malapit doong may bigay ng konting halaga
ngunit sadyang iba sa panahon ng kwarantina
pagkat iba'y nasa pamilya, siya'y nag-iisa
- gregbituinjr.
di ko mawaring sa puntong iyon ay mauumid
panggagalaiti niya'y kitang-kita sa litid
ng leeg niyang may kung anong nagbabadya't hatid
maraming sampayan, pulos panali sa bodega
iba't ibang kapal ng lubid sa dating pabrika
iniwanan ng may-ari noong sila'y magwelga
at nang mag-lockdown ay naiwan siyang nag-iisa
walang agarang suporta, gipit, anong nangyari?
di ka pwedeng basta lumabas kung ayaw mahuli
sa kwarantina ng mga tali'y di mapakali
masaklap, baka kumuha ng lubid at magbigti
napapaligiran ng lubid, ah, kaawa-awa
sa kwarantinang ito'y nais niyang makawala
walang trabaho, walang kita, wala ring magawa
animo piketlayn na iyon ay kasumpa-sumpa
mabuti't may ilang manggagawang sumusuporta
na malapit doong may bigay ng konting halaga
ngunit sadyang iba sa panahon ng kwarantina
pagkat iba'y nasa pamilya, siya'y nag-iisa
- gregbituinjr.
Kwento ng isang kilong libag
isang kilong libag ang nakuha ko nang maghilod
ng buong katawan, bisig, leeg, balikat, tuhod,
alak-alakan, himpak-himpakan, libag ay kayod,
kasu-kasuhan, talampakan, ah, nakalulugod
saan kaya nanggagaling ang sangkaterbang libag
na pawang mga mikrobyong di agad mabanaag
kumakapit yaong duming padagdag nang padagdag
na pag hinilod mo'y giginhawa't mapapanatag
O, mga libag na sa katawan ko'y kumakapit
kayo'y alikabok na naglipanang anong lupit
kalinisan ba sa katawan ko'y ipagkakait?
kahit may salawal na'y napapasok pati singit
di lang sa alikabok kundi pawis na natuyo
kaya nga kaysarap maghilod habang naliligo
muli, haharap ka sa mundong may buong pagsuyo
magaan ang pakiramdam mong libag na'y naglaho
- gregbituinjr.
ng buong katawan, bisig, leeg, balikat, tuhod,
alak-alakan, himpak-himpakan, libag ay kayod,
kasu-kasuhan, talampakan, ah, nakalulugod
saan kaya nanggagaling ang sangkaterbang libag
na pawang mga mikrobyong di agad mabanaag
kumakapit yaong duming padagdag nang padagdag
na pag hinilod mo'y giginhawa't mapapanatag
O, mga libag na sa katawan ko'y kumakapit
kayo'y alikabok na naglipanang anong lupit
kalinisan ba sa katawan ko'y ipagkakait?
kahit may salawal na'y napapasok pati singit
di lang sa alikabok kundi pawis na natuyo
kaya nga kaysarap maghilod habang naliligo
muli, haharap ka sa mundong may buong pagsuyo
magaan ang pakiramdam mong libag na'y naglaho
- gregbituinjr.
Kwento ng isang kantanod
sa piging na iyon, may kantanod, di imbitado
kita mong napapalatak sa handang imbutido
dating napiit dahil sa gawaing imbalido
natagayan naman, lumaklak na parang imbudo
pinanood ng kantanod ang mga nagsasayaw
at sa halakhakan nilang halos di magkamayaw
nais pa niya ng isang tagay, ramdam ay uhaw
serbesa iyong tila sa nadarama'y titighaw
anong dapat gawin sa kantanod na isang tambay
bakit araw-gabi na lang ay nagpapahingalay
sadya bang batugan? anong kwento ng kanyang buhay?
siya ba'y kuntento't masaya? o tigib ng lumbay?
marami siyang pangarap, oo, baka, pangarap
lalo't maya't maya'y nakatitig sa alapaap
sa buhay ba niya'y anong naganap at nalasap?
tatanda na lamang ba siyang walang lumilingap?
- gregbituinjr.
* kantanod - panauhing hindi inanyayahan, panonood sa pagkain (mula sa Diksyunaryong Filipino-Filipino, inedit ni Ofelia E. Concepcion, pahina 90)
Pagdalumat
naparito akong di madalumat ang kataga
habang hinahanap ko ang nawawalang diwata
habang siya'y hinahagilap sa abang gunita
siyang may ngiting anong ganda't magiliw na mukha
dinadalirot ko man ang nagnanaknak kong sugat
balang araw, kasawiang ito'y magiging pilat
na bagamat napaghilom na'y di pa rin makatkat
pagkat balantukan, na ang naghilom lang ay balat
tanaw ko ang sariling kuyom pa rin ang kamao
na sa pakikibaka'y nananatiling seryoso
di nagigiba ang paninindigan at prinsipyo
palaban, nakikibaka, kahit mukhang maamo
mga salitang angkop sa tula'y hahagilapin
upang kagiliwan ng madla pagkat matulain
anumang patakaran ng puso'y huwag labagin
nang manatiling malaya, sa bisig ma'y kulungin
- gregbituinjr.
habang hinahanap ko ang nawawalang diwata
habang siya'y hinahagilap sa abang gunita
siyang may ngiting anong ganda't magiliw na mukha
dinadalirot ko man ang nagnanaknak kong sugat
balang araw, kasawiang ito'y magiging pilat
na bagamat napaghilom na'y di pa rin makatkat
pagkat balantukan, na ang naghilom lang ay balat
tanaw ko ang sariling kuyom pa rin ang kamao
na sa pakikibaka'y nananatiling seryoso
di nagigiba ang paninindigan at prinsipyo
palaban, nakikibaka, kahit mukhang maamo
mga salitang angkop sa tula'y hahagilapin
upang kagiliwan ng madla pagkat matulain
anumang patakaran ng puso'y huwag labagin
nang manatiling malaya, sa bisig ma'y kulungin
- gregbituinjr.
Martes, Hulyo 7, 2020
Nasa malayong lugar man, patuloy sa pagbaka
Nasa malayong lugar man, patuloy sa pagbaka
nasa malayong lugar man, patuloy sa pagbaka
nasa kanayunan man, narito't nakikiisa
sa sama-samang pagkilos ay nais kong sumama
tulad ng dati, nang ako'y nasa kalunsuran pa
malayo man sa lungsod, pagkat narito sa bundok
isyu ng bayang sa hininga'y nakasusulasok
ay nababatid, kaya muli ngayong lumalahok
bilang tungkulin sa bayan, buti na lang may pesbuk
nais kong lumuwas subalit wala pang biyahe
nananatiling mailap ang anumang diskarte
di makapagpaalam lalo't walang pamasahe
di basta aalis ng walang paalam, di pwede
kahit narito'y kumikilos para sa layunin
malayo man, pinagpapatuloy ang adhikain
sa abot ng makakaya'y gagawin ang tungkulin
para sa bayan, sa uri, at kapwa dukha natin
- gregbituinjr.
07.07.2020
nasa malayong lugar man, patuloy sa pagbaka
nasa kanayunan man, narito't nakikiisa
sa sama-samang pagkilos ay nais kong sumama
tulad ng dati, nang ako'y nasa kalunsuran pa
malayo man sa lungsod, pagkat narito sa bundok
isyu ng bayang sa hininga'y nakasusulasok
ay nababatid, kaya muli ngayong lumalahok
bilang tungkulin sa bayan, buti na lang may pesbuk
nais kong lumuwas subalit wala pang biyahe
nananatiling mailap ang anumang diskarte
di makapagpaalam lalo't walang pamasahe
di basta aalis ng walang paalam, di pwede
kahit narito'y kumikilos para sa layunin
malayo man, pinagpapatuloy ang adhikain
sa abot ng makakaya'y gagawin ang tungkulin
para sa bayan, sa uri, at kapwa dukha natin
- gregbituinjr.
07.07.2020
Mensahe sa ika-128 anibersaryo ng Katipunan
Mensahe sa ika-128 anibersaryo ng Katipunan
ngayong araw ay muling sariwain ang Kartilya
ng Katipunan, na sa bayan ay isang pamana
isabuhay ang Kartilyang itong inakda nila
bilang pagpupugay sa mga bayani ng masa
ang buhay na di ginugol sa dakilang layunin
ay damong makamandag o kahoy na walang lilim
oras ay mahalaga, mahusay itong gamitin
sinumang mapang-api'y dapat nating kabakahin
sinumang naaapi'y ipagtanggol nating todo
bilin pa nila'y makipagkapwa't magpakatao
wala sa kulay ng balat, tangos ng ilong ito
alagaan ang babaeng kawangis ng ina mo
mahalagahin mo ang saloobin mo't salita
na dapat mong tupdin pagkat salita'y panunumpa
puri't karangalan ay huwag binabalewala
bawat sinaad sa Kartilya'y isapuso't diwa
pagpupugay sa anibersaryo ng Katipunan
isabuhay natin ang Kartilya nitong iniwan
bilang pag-alala sa kanilang kadakilaan
upang kamtin ng bayan ang asam na kalayaan
- gregbituinjr.
07.07.2020
ngayong araw ay muling sariwain ang Kartilya
ng Katipunan, na sa bayan ay isang pamana
isabuhay ang Kartilyang itong inakda nila
bilang pagpupugay sa mga bayani ng masa
ang buhay na di ginugol sa dakilang layunin
ay damong makamandag o kahoy na walang lilim
oras ay mahalaga, mahusay itong gamitin
sinumang mapang-api'y dapat nating kabakahin
sinumang naaapi'y ipagtanggol nating todo
bilin pa nila'y makipagkapwa't magpakatao
wala sa kulay ng balat, tangos ng ilong ito
alagaan ang babaeng kawangis ng ina mo
mahalagahin mo ang saloobin mo't salita
na dapat mong tupdin pagkat salita'y panunumpa
puri't karangalan ay huwag binabalewala
bawat sinaad sa Kartilya'y isapuso't diwa
pagpupugay sa anibersaryo ng Katipunan
isabuhay natin ang Kartilya nitong iniwan
bilang pag-alala sa kanilang kadakilaan
upang kamtin ng bayan ang asam na kalayaan
- gregbituinjr.
07.07.2020
Ang musa ng ekobrik
Ang musa ng ekobrik
paano ba gugupitin ang magandang larawan
upang isama sa ekobrik ang imaheng iyan
imbes sambahin ang mutyang inspirasyon din naman
ay gupitin ang larawan sa plastik, kainaman
anong katuturan kung larawang ito'y itago
baka pag tinago mo'y may iba pang manibugho
mabuti pang gupitin siyang di mo masusuyo
at isiksik sa ekobrik upang siya'y maglaho
inspirasyon din ang larawang ang mukha'y kayganda
lalo na ang ngiting tunay na nakakahalina
kahit di nito malutas ang kalam ng sikmura
na pag tinitigan, nakabubusog din sa mata
kunwari, siya si Maganda, ako si Malakas
mula alamat ng bayan ay ginawang palabas
siya'y ipagtatanggol ko laban sa mararahas
siya ang kagandahang sasambahin mo ng wagas
gugupitin ko ba ito o hindi? gugupitin!
tiyak na marami pang ganitong may gandang angkin
isasama ko siya sa ekobrik kong gagawin
siya ang musa ng ekobrik sa mga titingin
- gregbituinjr.
paano ba gugupitin ang magandang larawan
upang isama sa ekobrik ang imaheng iyan
imbes sambahin ang mutyang inspirasyon din naman
ay gupitin ang larawan sa plastik, kainaman
anong katuturan kung larawang ito'y itago
baka pag tinago mo'y may iba pang manibugho
mabuti pang gupitin siyang di mo masusuyo
at isiksik sa ekobrik upang siya'y maglaho
inspirasyon din ang larawang ang mukha'y kayganda
lalo na ang ngiting tunay na nakakahalina
kahit di nito malutas ang kalam ng sikmura
na pag tinitigan, nakabubusog din sa mata
kunwari, siya si Maganda, ako si Malakas
mula alamat ng bayan ay ginawang palabas
siya'y ipagtatanggol ko laban sa mararahas
siya ang kagandahang sasambahin mo ng wagas
gugupitin ko ba ito o hindi? gugupitin!
tiyak na marami pang ganitong may gandang angkin
isasama ko siya sa ekobrik kong gagawin
siya ang musa ng ekobrik sa mga titingin
- gregbituinjr.
Lunes, Hulyo 6, 2020
Paumanhin
paumanhin sa pasiyang mapalayo sa sentro
ng kalunsuran dahil sa balitang lockdown ito
akala'y isang buwan lang, iyon ang intindi ko
subalit lumawig nang lumawig itong kalbaryo
di ko nais lumayo sa gitna ng tunggalian
napasama lang sa desisyong di ko namalayan
wala namang kita upang sabihing magpaiwan
ngayon ay tuliro sa malayong kinalalagyan
di na nakasama sa mga pagkilos, paggiit
ng karapatang hanggang pesbuk na lang nasasambit
para bagang ako'y hipong tulog o abang pipit
walang magawa kundi isulat na lang ang ngitngit
di na nakatulong sa pakikibaka ng dukha
para sa panlipunang hustisyang asam ng madla
gayunman, patuloy ako sa misyon ko't pagkatha
na taglay ang prinsipyong niyakap ng puso't diwa
muli, hingi ko sa mga kasama'y paumanhin
tanging masasabi'y patuloy ako sa mithiin
di magmamaliw ang prinsipyo't simulaing angkin
hanggang huli'y tutupdin ang sinumpaang tungkulin
- gregbituinjr.
ng kalunsuran dahil sa balitang lockdown ito
akala'y isang buwan lang, iyon ang intindi ko
subalit lumawig nang lumawig itong kalbaryo
di ko nais lumayo sa gitna ng tunggalian
napasama lang sa desisyong di ko namalayan
wala namang kita upang sabihing magpaiwan
ngayon ay tuliro sa malayong kinalalagyan
di na nakasama sa mga pagkilos, paggiit
ng karapatang hanggang pesbuk na lang nasasambit
para bagang ako'y hipong tulog o abang pipit
walang magawa kundi isulat na lang ang ngitngit
di na nakatulong sa pakikibaka ng dukha
para sa panlipunang hustisyang asam ng madla
gayunman, patuloy ako sa misyon ko't pagkatha
na taglay ang prinsipyong niyakap ng puso't diwa
muli, hingi ko sa mga kasama'y paumanhin
tanging masasabi'y patuloy ako sa mithiin
di magmamaliw ang prinsipyo't simulaing angkin
hanggang huli'y tutupdin ang sinumpaang tungkulin
- gregbituinjr.
Iba't ibang persona sa tula
nais kong makita sa tula ko'y di lamang ako
kundi ang sinumang inilalarawan ko rito
iyon bang danas ko'y naranasan din nilang todo
aangkinin nila ang tula pagkat sila ito
nais ko'y mabasa nila'y iba't ibang persona
di lang buhay ng makata kundi ng mga ina,
labandera, masahista, bungangera, maestra,
tsuper, barbero, bumbero, agogo, at iba pa
buhay at sinabi ng kilalang personalidad
dalagang ginahasa't sa kahihiyan nabilad
mga tinokhang, pinaslang sa mura nilang edad
pati yaong laki sa layaw, luho, hubo't hubad
ang buhay ng aktibistang nakikipagtunggali
mga manggagawang walang pribadong pag-aari
kundi lakas-paggawa, magsasaka't ibang uri
pakikibaka laban sa burgesyang naghahari
kaya di na lang ako ang makikita sa tula
sapagkat may iba pang personang nagsasalita
kunwari'y inang lasenggera't kayraming tinungga
habang anak niyang walang gatas pa'y ngumangawa
- gregbituinjr.
kundi ang sinumang inilalarawan ko rito
iyon bang danas ko'y naranasan din nilang todo
aangkinin nila ang tula pagkat sila ito
nais ko'y mabasa nila'y iba't ibang persona
di lang buhay ng makata kundi ng mga ina,
labandera, masahista, bungangera, maestra,
tsuper, barbero, bumbero, agogo, at iba pa
buhay at sinabi ng kilalang personalidad
dalagang ginahasa't sa kahihiyan nabilad
mga tinokhang, pinaslang sa mura nilang edad
pati yaong laki sa layaw, luho, hubo't hubad
ang buhay ng aktibistang nakikipagtunggali
mga manggagawang walang pribadong pag-aari
kundi lakas-paggawa, magsasaka't ibang uri
pakikibaka laban sa burgesyang naghahari
kaya di na lang ako ang makikita sa tula
sapagkat may iba pang personang nagsasalita
kunwari'y inang lasenggera't kayraming tinungga
habang anak niyang walang gatas pa'y ngumangawa
- gregbituinjr.
Mga dagdag na gansal
Mga dagdag na gansal
* gansal - mga tulang may siyam na pantig bawat taludtod
naisabatas ang Terror Bill
na sa karapatan kikitil
walang sinumang nakapigil
sa patakarang mapanupil
tatahimik o papanatag
ang ating bayang walang palag
pag-ingatan mong magpahayag
baka teroristang matawag
kung ano ang gusto ng hari
kahit ano'y di mababali
batas mang ating ikasawi
butas mang laging nakausli
kung nais ng hari ng tokhang
kahit sino na'y pinapaslang
kanila pang pinagdiriwang
itong kanilang pagkahibang
karapatan na'y balewala
pinaglalaruan ang dukha
lakas-paggawa'y pinipiga
di na nababayarang tama
ang pangulo'y nagtutungayaw
parang ahas na manunuklaw
puntirya'y kamukhang bakulaw
na tatarakan ng balaraw
tila laro lang ang pagpaslang
sa tulad nilang mga halang
tuwang-tuwang may lumulutang
sa dugo pagkat tinimbuwang
mga pinuno'y nababaliw
sa puso'y wala nang paggiliw
kagaguha'y di nagmamaliw
bakit di pa sila magbitiw?
mundo nati'y nasa ligalig
dahil sa nais nila't hilig
kaya tayo'y magkapitbisig
habang puso pa'y pumipintig
* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hulyo 1-15, 2020, pahina 20.
Kasipagan
pakiramdam ko'y di tao, lalo na't walang wala
walang ambag sa mga bayaring nakakalula
walang diskarte sa kwarantinang nakakakuba
walang matanaw na pag-asang di ko matingkala
tila ba buhay na ito'y puno ng kasawian
lalo't walang kita, palamunin, pabigat lamang
masipag man sa gawaing bahay, wala rin iyan
dapat may kita't mag-ambag sa pangangailangan
magbigay upang mabayaran ang kuryente't tubig
pati sa pambili ng bigas, di pulos pag-ibig
buti't di ako lasenggero, tagay lang ay tubig
buti't di rin isang batugang laging nasa banig
masipag akong alipin, iyan ay kita nila
masipag akong sampid, naglalampaso tuwina
masipag akong palamunin, lalo't walang kita
masipag akong pabigat, ginagawa ang kaya
- gregbituinjr.
walang ambag sa mga bayaring nakakalula
walang diskarte sa kwarantinang nakakakuba
walang matanaw na pag-asang di ko matingkala
tila ba buhay na ito'y puno ng kasawian
lalo't walang kita, palamunin, pabigat lamang
masipag man sa gawaing bahay, wala rin iyan
dapat may kita't mag-ambag sa pangangailangan
magbigay upang mabayaran ang kuryente't tubig
pati sa pambili ng bigas, di pulos pag-ibig
buti't di ako lasenggero, tagay lang ay tubig
buti't di rin isang batugang laging nasa banig
masipag akong alipin, iyan ay kita nila
masipag akong sampid, naglalampaso tuwina
masipag akong palamunin, lalo't walang kita
masipag akong pabigat, ginagawa ang kaya
- gregbituinjr.
Linggo, Hulyo 5, 2020
Di ako sanay manahimik bagamat tahimik
di ako sanay manahimik bagamat tahimik
tabil ng pluma ko'y naglilingkod na parang lintik
pag naisasaloob ko ang masang humihibik
bawat hirap nila't pagdurusa'y sinasatitik
nagmamarka iyon sa buo kong kaibuturan
nagsisilbing apoy na nagpaningas sa kalamnan
upang itaguyod ang bawat ipinaglalaban
ako man ay malayo sa sentro ng kalunsuran
puso'y humihibik sa nakikitang pagdurusa
malayo man, pluma ko'y matinding nakikiisa
sinasabing sa bawat pagkilos ay may pag-asa
upang kamtin ang asam na panlipunang hustisya
hirap ng mga kasama sa diwa'y sumasagi
habang patuloy pa rin ang pakikipagtunggali
hindi tayo titigil hangga't hindi nagwawagi
huwag hayaang bulok na sistema'y manatili
- gregbituinjr.
tabil ng pluma ko'y naglilingkod na parang lintik
pag naisasaloob ko ang masang humihibik
bawat hirap nila't pagdurusa'y sinasatitik
nagmamarka iyon sa buo kong kaibuturan
nagsisilbing apoy na nagpaningas sa kalamnan
upang itaguyod ang bawat ipinaglalaban
ako man ay malayo sa sentro ng kalunsuran
puso'y humihibik sa nakikitang pagdurusa
malayo man, pluma ko'y matinding nakikiisa
sinasabing sa bawat pagkilos ay may pag-asa
upang kamtin ang asam na panlipunang hustisya
hirap ng mga kasama sa diwa'y sumasagi
habang patuloy pa rin ang pakikipagtunggali
hindi tayo titigil hangga't hindi nagwawagi
huwag hayaang bulok na sistema'y manatili
- gregbituinjr.
Lagi sa palikuran
nagtataka sila't ako'y lagi sa palikuran
paano ba naman, iyon na ang aking kanlungan
doon ko sinusulat ang nangyayari sa bayan
doon sinusuri ang nagaganap sa lipunan
doon ko binubuo ang isang bagong daigdig
na punung-puno ng pagbaka, pag-asa't pag-ibig
lumago ang halamang tanim dahil sa pagdilig
nagagawan ng paraan ang anumang ligalig
kanlungan ko ang palikuran habang nakaupo
sa tronong pinag-aalayan ng bawat siphayo
masarap ang pakiramdam pagkat di ako dungo
pagkat maraming nakikinig ng buong pagsuyo
sa binuo kong daigdig, ako'y katanggap-tanggap
kahit ako'y isang makatang sakbibi ng hirap
lahat nga ng danas at kasawian kong nalasap
ay iniluluhog sa tronong tunay ang paglingap
- gregbituinjr.
paano ba naman, iyon na ang aking kanlungan
doon ko sinusulat ang nangyayari sa bayan
doon sinusuri ang nagaganap sa lipunan
doon ko binubuo ang isang bagong daigdig
na punung-puno ng pagbaka, pag-asa't pag-ibig
lumago ang halamang tanim dahil sa pagdilig
nagagawan ng paraan ang anumang ligalig
kanlungan ko ang palikuran habang nakaupo
sa tronong pinag-aalayan ng bawat siphayo
masarap ang pakiramdam pagkat di ako dungo
pagkat maraming nakikinig ng buong pagsuyo
sa binuo kong daigdig, ako'y katanggap-tanggap
kahit ako'y isang makatang sakbibi ng hirap
lahat nga ng danas at kasawian kong nalasap
ay iniluluhog sa tronong tunay ang paglingap
- gregbituinjr.
Hanap ang nawawalang galing
hanap ko ang angkin kong galing pagkat nawawala
di ko malaman saan naiwan, nakakaluha
di ko tuloy mapagana ang aking iwing diwa
upang nasasaloob ay maisulat kong pawa
baka inagaw ng sinuman ang galing kong angkin
paano ko kaya mararating ang toreng garing
kung naiwan ko lang kung saan ang angkin kong galing
binabalikan ang gunita'y di makagupiling
o marahil ito'y dahil kaytagal kong nahimbing
inagaw nga ba ng sinuman ang galing kong angkin
paano maghahanda sa mahabang paglalakbay
tungo sa pook kung saan na magpapahingalay
dahil ba ako'y himbing, angking galing ko'y tinangay
mabuti pa'y gumising, at taluntunin ang pakay
- gregbituinjr.
di ko malaman saan naiwan, nakakaluha
di ko tuloy mapagana ang aking iwing diwa
upang nasasaloob ay maisulat kong pawa
baka inagaw ng sinuman ang galing kong angkin
paano ko kaya mararating ang toreng garing
kung naiwan ko lang kung saan ang angkin kong galing
binabalikan ang gunita'y di makagupiling
o marahil ito'y dahil kaytagal kong nahimbing
inagaw nga ba ng sinuman ang galing kong angkin
paano maghahanda sa mahabang paglalakbay
tungo sa pook kung saan na magpapahingalay
dahil ba ako'y himbing, angking galing ko'y tinangay
mabuti pa'y gumising, at taluntunin ang pakay
- gregbituinjr.
Pamumulot ng nagkalat na plastik
mamumulot akong muli ng nagkalat na plastik
tapon dito, tapon doon, minsan di makaimik
di na inisip kung saan plastik ay sumisiksik
kawalang disiplina sa basura'y hinahasik
ayokong pagmasdan ang maruming kapaligiran
kaya pupulutin ang basura sa kadawagan
bakit ang mga lupa'y ginagawang basurahan
imbes na tamnan ito ng mapapakinabangan
walang magawa kundi pulutin ang mga plastik
labhan, banlawan, patuyuin, gagawing ekobrik
pag tuyo na ito'y gugupitin at isisiksik
sa boteng plastik, patitigasing katulad ng brick
plastik na'y naglipana sa lupa, gubat, at laot
sa nangyayaring ito'y sino ang dapat managot
kundi tayo ring sa gawang ito'y nagpahintulot
anong gagawin upang ito'y tuluyang malagot?
- gregbituinjr.
tapon dito, tapon doon, minsan di makaimik
di na inisip kung saan plastik ay sumisiksik
kawalang disiplina sa basura'y hinahasik
ayokong pagmasdan ang maruming kapaligiran
kaya pupulutin ang basura sa kadawagan
bakit ang mga lupa'y ginagawang basurahan
imbes na tamnan ito ng mapapakinabangan
walang magawa kundi pulutin ang mga plastik
labhan, banlawan, patuyuin, gagawing ekobrik
pag tuyo na ito'y gugupitin at isisiksik
sa boteng plastik, patitigasing katulad ng brick
plastik na'y naglipana sa lupa, gubat, at laot
sa nangyayaring ito'y sino ang dapat managot
kundi tayo ring sa gawang ito'y nagpahintulot
anong gagawin upang ito'y tuluyang malagot?
- gregbituinjr.
Sabado, Hulyo 4, 2020
Largabista
plano kong bilhin ay isang matinding largabista
at sumapi sa samahang meteorolohiya
upang pag-aralan ang kalawakang anong ganda
at maitula rin ang mga ito sa tuwina
posisyon ng Big Dipper at Orion's Belt ba'y nahan?
kayraming buwan daw ng Jupiter, ito ba'y ilan?
Pluto'y di na planeta, alam mo ba ang dahilan?
Mars daw ay mararating na ng tao... ows! kailan?
di lang magbasa-basa, tingnan din sa teleskopyo
upang Alpha Centauri'y makita nating totoo
tunay nga ba ang sinabi noon ni Galileo
sa Araw umiikot ang mga Buntala't Mundo?
pag-aralan ang kalawakan, largabista'y bilhin
tuwing gabi, buong kalawakan ay galugarin
masdan mo ang buwan kung may sundang nga itong angkin
at baka may pag-ibig sa pagkislap ng bituin
- gregbituinjr.
at sumapi sa samahang meteorolohiya
upang pag-aralan ang kalawakang anong ganda
at maitula rin ang mga ito sa tuwina
posisyon ng Big Dipper at Orion's Belt ba'y nahan?
kayraming buwan daw ng Jupiter, ito ba'y ilan?
Pluto'y di na planeta, alam mo ba ang dahilan?
Mars daw ay mararating na ng tao... ows! kailan?
di lang magbasa-basa, tingnan din sa teleskopyo
upang Alpha Centauri'y makita nating totoo
tunay nga ba ang sinabi noon ni Galileo
sa Araw umiikot ang mga Buntala't Mundo?
pag-aralan ang kalawakan, largabista'y bilhin
tuwing gabi, buong kalawakan ay galugarin
masdan mo ang buwan kung may sundang nga itong angkin
at baka may pag-ibig sa pagkislap ng bituin
- gregbituinjr.
Paggupit ng naipong plastik
muli na namang maggugupit ng naipong plastik
upang sa mga boteng plastik ay agad isiksik
patitigasing parang hollow block, ie-ekobrik
maggugupit-gupit pa ring walang patumpik-tumpik
sino bang mag-aakalang ako'y makakarami
na ito'y ginawa nang walang pag-aatubili
naggugupit habang nagninilay, di mapakali
gayunpaman, ang gawaing ito'y nakawiwili
basta maraming naipong plastik, gagawin agad
habang sariling ekonomya'y di pa umuusad
habang sa isip, kung anu-anong ginagalugad
habang naninilay na mundo'y nagiging baligtad
naggugupit, nagninilay, pagkat walang magawa
mahirap namang sa lockdown ay walang ginagawa
naggugupit, nagninilay, huwag lang matulala
gupit ng gupit, nilay ng nilay, tula ng tula
- gregbituinjr.
upang sa mga boteng plastik ay agad isiksik
patitigasing parang hollow block, ie-ekobrik
maggugupit-gupit pa ring walang patumpik-tumpik
sino bang mag-aakalang ako'y makakarami
na ito'y ginawa nang walang pag-aatubili
naggugupit habang nagninilay, di mapakali
gayunpaman, ang gawaing ito'y nakawiwili
basta maraming naipong plastik, gagawin agad
habang sariling ekonomya'y di pa umuusad
habang sa isip, kung anu-anong ginagalugad
habang naninilay na mundo'y nagiging baligtad
naggugupit, nagninilay, pagkat walang magawa
mahirap namang sa lockdown ay walang ginagawa
naggugupit, nagninilay, huwag lang matulala
gupit ng gupit, nilay ng nilay, tula ng tula
- gregbituinjr.
Dagsip
may katawagan palang katutubong Filipino
sa matematika'y magagamit nating totoo
halina't itaguyod ang katawagang ganito
sa tula, dagli, ulat, sanaysay, maikling kwento
titik 0 ang dagsip sa wala, 1 para sa isa
2 sa dalawa, 3 sa tatlo, 5 naman sa lima
4 sa apat, 6 sa anim, pito'y 7, ano pa
8 sa walo, 9 sa siyam, bata pa'y tinuro na
korteng kurus ang dagsip sa pagdagdag o adisyon
gitling naman ang dagsip sa pagbawas o subtraksyon
ekis naman ang dagsip para sa multiplikasyon
tutuldok-gitling o guhit-pahilig sa dibisyon
dagsip, oo, dagsip ang tawag sa mga simbolo
o markang ginamit para sa bilang o numero
salitang Hiligaynon, may magagamit na tayo
sa aritmetika't mga paksang kaugnay nito
o, dagsip, na sa aming diwa't puso'y halukipkip
naroon ka sa ekwasyong tuwina'y nahahagip
kung labis o kulang ay tinitimbang, sinisilip
ikaw ang sagisag ng sipnayang dapat malirip
- gregbituinjr.
* dagsip - salitang Hiligaynon; simbolo o markang ginagamit para sa mga bilang o numero, mula sa UP Diksiyonaryong Filipino, pahina 251
* sipnayan - wikang Filipino sa matematika
Biyernes, Hulyo 3, 2020
Paghawan sa kadawagan
balak kong hawanin ang munting gubat na madawag
upang pagtayuan ng dampa't pahingahang papag
magtatanim ng gulay doon, kamatis, tabayag,
munggo, papaya, kalabasa't lalagyan ng balag
sayang naman kung walang mag-aasikaso niyon
habang nasa bundok, nais kong mamalagi roon
maganda pang pahingahang di basta matutunton
baka balang araw, magiging kuta ko rin iyon
nais kong magsulat sa munting pahingahang gubat
mga dyaryo't magasin ay doon ko mabubuklat
doon din babasahin ang ilang nabiling aklat
at doon din papaghilumin ang bawat kong sugat
"sa madilim, gubat na mapanglaw," ani Balagtas
tila ba kasingpanglaw ko ang parating na bukas
nakakaburyong ang kwarantina, di pa rin ligtas
mabuti pa yatang sa gubat na iyon mautas
- gregbituinjr.
upang pagtayuan ng dampa't pahingahang papag
magtatanim ng gulay doon, kamatis, tabayag,
munggo, papaya, kalabasa't lalagyan ng balag
sayang naman kung walang mag-aasikaso niyon
habang nasa bundok, nais kong mamalagi roon
maganda pang pahingahang di basta matutunton
baka balang araw, magiging kuta ko rin iyon
nais kong magsulat sa munting pahingahang gubat
mga dyaryo't magasin ay doon ko mabubuklat
doon din babasahin ang ilang nabiling aklat
at doon din papaghilumin ang bawat kong sugat
"sa madilim, gubat na mapanglaw," ani Balagtas
tila ba kasingpanglaw ko ang parating na bukas
nakakaburyong ang kwarantina, di pa rin ligtas
mabuti pa yatang sa gubat na iyon mautas
- gregbituinjr.
Sana'y naging frontliner na sa unang buwan pa lang
wala na akong naitutulong, pabigat na lang
ito'y nadarama sa bawat araw na magdaan
walang perang maiambag, gawaing bahay lamang
pambayad ng kuryente't tubig ay kukunin saan
di makaisip ng diskarte ang utak-bagoong
ibebenta ba ang puri lalo't hilong talilong
kakalabitin ba ang gatilyo sa ulong buryong
ayoko namang sa droga't mga bisyo'y malulong
katawan ay nakakulong, diwa'y lilipad-lipad
sa kwarantinang ito'y paano makakausad
pangyayari'y anong bilis, diskarte'y anong kupad
sariling ekonomya'y patuloy na sumasadsad
sana'y naging frontliner na sa unang buwan pa lang
nang buhay na ito'y maging kapaki-pakinabang
buhay sana'y may esensya't substansya, di mahibang,
di tulad ngayong walang kita't pabigat na lamang
- gregbituinjr.
ito'y nadarama sa bawat araw na magdaan
walang perang maiambag, gawaing bahay lamang
pambayad ng kuryente't tubig ay kukunin saan
di makaisip ng diskarte ang utak-bagoong
ibebenta ba ang puri lalo't hilong talilong
kakalabitin ba ang gatilyo sa ulong buryong
ayoko namang sa droga't mga bisyo'y malulong
katawan ay nakakulong, diwa'y lilipad-lipad
sa kwarantinang ito'y paano makakausad
pangyayari'y anong bilis, diskarte'y anong kupad
sariling ekonomya'y patuloy na sumasadsad
sana'y naging frontliner na sa unang buwan pa lang
nang buhay na ito'y maging kapaki-pakinabang
buhay sana'y may esensya't substansya, di mahibang,
di tulad ngayong walang kita't pabigat na lamang
- gregbituinjr.
Pangunguha ng panggatong
mag-isa akong nanguha ng panggatong sa gubat
nang magamit sa pagluluto kung gasul na'y salat
animo'y puno ng elena ang kahoy sa bigat
sinibak ang mahahaba ng buong pag-iingat
pagsisibak ng kahoy ang nakita kong gagawin
nang hinawan ang gilid ng natatabingang saging
kung hahawanin ang gubat sa dawag nitong angkin
lalagyan ko ng dampa't paligid ay tatamnan din
habang nasa lockdown, may bagong mapaglilibangan
maghahawan at tatamnan ang munting kagubatan
isa pa itong hakbang para sa kinabukasan
at magsusulat sa gagawing dampang pahingahan
magsibak at magtanim sa panahong kwarantina
habang binabasa ang kaunting aklat na dala
tila paraisong malayo sa mga problema
na animo ako'y matagal nang namamahinga
- gregbituinjr.
nang magamit sa pagluluto kung gasul na'y salat
animo'y puno ng elena ang kahoy sa bigat
sinibak ang mahahaba ng buong pag-iingat
pagsisibak ng kahoy ang nakita kong gagawin
nang hinawan ang gilid ng natatabingang saging
kung hahawanin ang gubat sa dawag nitong angkin
lalagyan ko ng dampa't paligid ay tatamnan din
habang nasa lockdown, may bagong mapaglilibangan
maghahawan at tatamnan ang munting kagubatan
isa pa itong hakbang para sa kinabukasan
at magsusulat sa gagawing dampang pahingahan
magsibak at magtanim sa panahong kwarantina
habang binabasa ang kaunting aklat na dala
tila paraisong malayo sa mga problema
na animo ako'y matagal nang namamahinga
- gregbituinjr.
Pagtatanim ng alugbati
sa munting plastik na basong itinapon na lamang
ay napiling iyon ang sa alugbati'y pagtamnan
upang basong plastik ay di maging basura't sayang
pag alugbati'y lumago, may pang-ulam na naman
sarili'y abalahin upang buryong ay maparam
upang sa lockdown na ito'y di laging nagdaramdam
kahit sa pagtatanim, dapat mayroon kang alam
magsisipag pa rin, inspirasyon ang mga langgam
ilaga mo ang alugbati't ito'y pampalusog
gagaan ang pakiramdam ng katawang nabugbog
dahil sa trabaho't alalahaning makadurog
ng puso't ng kalamnang tila nagkalasug-lasog
lalago ring magaganda ang mga alugbati
ilaga ito't pampatibay ng tuhod at binti
kaya sasalubungin tayo ng magandang ngiti
pag alugbati'y nagsirami, maligayang bati
- gregbituinjr.
ay napiling iyon ang sa alugbati'y pagtamnan
upang basong plastik ay di maging basura't sayang
pag alugbati'y lumago, may pang-ulam na naman
sarili'y abalahin upang buryong ay maparam
upang sa lockdown na ito'y di laging nagdaramdam
kahit sa pagtatanim, dapat mayroon kang alam
magsisipag pa rin, inspirasyon ang mga langgam
ilaga mo ang alugbati't ito'y pampalusog
gagaan ang pakiramdam ng katawang nabugbog
dahil sa trabaho't alalahaning makadurog
ng puso't ng kalamnang tila nagkalasug-lasog
lalago ring magaganda ang mga alugbati
ilaga ito't pampatibay ng tuhod at binti
kaya sasalubungin tayo ng magandang ngiti
pag alugbati'y nagsirami, maligayang bati
- gregbituinjr.
Huwebes, Hulyo 2, 2020
Retirado lang pag namatay
magreretiro lang ako sa aking kamatayan
pagkat kikilos pa abutin man ng katandaan
ipaglalaban pa rin ang pantaong karapatan
at makamit ng bayan ang hustisyang panlipunan
tanda ko pa ngayon ang unang linya ng Kartilya
ng Katipunan: "Ang buhay na hindi ginugol sa
malaki't banal na kadahilanan ay kapara
ng damong makamandag," isang linyang anong ganda
kaya ang pagtunganga lang sa problema ng bayan
at hayaan lang manalasa ang mga gahaman
ito'y paglabag na sa Kartilya ng Katipunan
kaya ako'y kaisa ng mamamayan sa laban
hustisyang panlipunan, sama-sama sa progreso
habang inilalaban ang karapatang pantao
hanggang sa huling hininga'y yakap ko ang prinsipyo
hanggang bulok na sistema'y tuluyan nang mabago
- gregbituinjr.
pagkat kikilos pa abutin man ng katandaan
ipaglalaban pa rin ang pantaong karapatan
at makamit ng bayan ang hustisyang panlipunan
tanda ko pa ngayon ang unang linya ng Kartilya
ng Katipunan: "Ang buhay na hindi ginugol sa
malaki't banal na kadahilanan ay kapara
ng damong makamandag," isang linyang anong ganda
kaya ang pagtunganga lang sa problema ng bayan
at hayaan lang manalasa ang mga gahaman
ito'y paglabag na sa Kartilya ng Katipunan
kaya ako'y kaisa ng mamamayan sa laban
hustisyang panlipunan, sama-sama sa progreso
habang inilalaban ang karapatang pantao
hanggang sa huling hininga'y yakap ko ang prinsipyo
hanggang bulok na sistema'y tuluyan nang mabago
- gregbituinjr.
Kung ako'y mamatay
kung ako'y mamatay, nais kong masawi sa laban
ayokong mamatay nang tahimik lang sa tahanan
mananatili akong tibak hanggang kamatayan
nais kong mamatay sa prinsipyo't paninindigan
kung ako'y mamatay, ayokong mamatay sa sakit
kundi sa pakikibakang obrero ang gumuhit
ayokong mamatay sa ospital, biglang pipikit
kundi sa labanan gaano man ito kalupit
buti't sa digma'y mamatay tulad ni Archimedes
na may pormula sa matematikang kinikinis,
nilulutas, sa likod n'ya'y tumarak ang matulis
na espada ng isang sundalong di makatiis
ayokong mamatay sa gutom sa gitna ng digma
na kaya namatay dahil sa laban ay tulala
ayokong mamatay sa kanser, aksidente't sigwa
kundi sa labanan, lagyan man sa ulo ng tingga
- gregbituinjr.
ayokong mamatay nang tahimik lang sa tahanan
mananatili akong tibak hanggang kamatayan
nais kong mamatay sa prinsipyo't paninindigan
kung ako'y mamatay, ayokong mamatay sa sakit
kundi sa pakikibakang obrero ang gumuhit
ayokong mamatay sa ospital, biglang pipikit
kundi sa labanan gaano man ito kalupit
buti't sa digma'y mamatay tulad ni Archimedes
na may pormula sa matematikang kinikinis,
nilulutas, sa likod n'ya'y tumarak ang matulis
na espada ng isang sundalong di makatiis
ayokong mamatay sa gutom sa gitna ng digma
na kaya namatay dahil sa laban ay tulala
ayokong mamatay sa kanser, aksidente't sigwa
kundi sa labanan, lagyan man sa ulo ng tingga
- gregbituinjr.
Miyerkules, Hulyo 1, 2020
Sa unang buwan ng labing-isang sisiw
sa labing-isang sisiw, maligayang isang buwan
buo pa ring kayong labing-isa, mabuti naman
nawa'y manatiling malusog ang inyong katawan
at magsama-sama pa rin kayo, walang iwanan
unang araw ng Hunyo nang sa mundo'y bumulaga
isang buwang nilimliman hanggang kayo'y napisa
kaya kaming narito sa inyo'y mag-aalaga
at magbibigay sa tuwina ng mga patuka
pinalalabas na sa kulungan tuwing umaga
upang salubungin ang bagong araw na kayganda
kasama'y inahin, sa gabi kayo'y uuwi na
pagkat ligtas sa kulungang tahanan magpahinga
muli, sa inyong isang buwan, ako'y bumabati
di man kayo tao, kayo'y nakapagpapangiti
habang kami'y napagninilay ng tuwa't lunggati
upang pabula'y maakda ko kahit ito'y munti
- gregbituinjr.
07.01.2020
buo pa ring kayong labing-isa, mabuti naman
nawa'y manatiling malusog ang inyong katawan
at magsama-sama pa rin kayo, walang iwanan
unang araw ng Hunyo nang sa mundo'y bumulaga
isang buwang nilimliman hanggang kayo'y napisa
kaya kaming narito sa inyo'y mag-aalaga
at magbibigay sa tuwina ng mga patuka
pinalalabas na sa kulungan tuwing umaga
upang salubungin ang bagong araw na kayganda
kasama'y inahin, sa gabi kayo'y uuwi na
pagkat ligtas sa kulungang tahanan magpahinga
muli, sa inyong isang buwan, ako'y bumabati
di man kayo tao, kayo'y nakapagpapangiti
habang kami'y napagninilay ng tuwa't lunggati
upang pabula'y maakda ko kahit ito'y munti
- gregbituinjr.
07.01.2020
Palamunin lang at pabigat
dapat ko nang umalis pagkat isang palamunin
sana mahanap ko'y trabahong tatanggap sa akin
sa lockdown, kayraming wala nang trabaho, gipit din
kaya saan na ako pupunta'y pakaisipin
di ako palamunin, lalong di ako pabigat
sa sarili'y sabi kahit may ibang nang-uupat
wala namang naiaambag ang tulad kong salat
sa bago kong pamilyang baka mamatay ng dilat
putang inang coronavirus ito, putang ina!
nilikha ba ng Tsina upang maghari ang Tsina?
tila ba ito'y ikatlong daigdigang giyera
durugan ng bansa't merkado ang bagong sistema
ang nais ko lang sa ngayon ay trabahong may sahod
upang di palamunin, pabigat, at manikluhod
ayoko ng buhay na itong laging nakatanghod
lalo't pabigat sa pamilya't walang kinakayod
- gregbituinjr.
sana mahanap ko'y trabahong tatanggap sa akin
sa lockdown, kayraming wala nang trabaho, gipit din
kaya saan na ako pupunta'y pakaisipin
di ako palamunin, lalong di ako pabigat
sa sarili'y sabi kahit may ibang nang-uupat
wala namang naiaambag ang tulad kong salat
sa bago kong pamilyang baka mamatay ng dilat
putang inang coronavirus ito, putang ina!
nilikha ba ng Tsina upang maghari ang Tsina?
tila ba ito'y ikatlong daigdigang giyera
durugan ng bansa't merkado ang bagong sistema
ang nais ko lang sa ngayon ay trabahong may sahod
upang di palamunin, pabigat, at manikluhod
ayoko ng buhay na itong laging nakatanghod
lalo't pabigat sa pamilya't walang kinakayod
- gregbituinjr.
Martes, Hunyo 30, 2020
Walang perang ambag
umaga, magwawalis, maglilinis, maglampaso
maggagayat, magluluto, magsaing, kusinero
maggagamas, magtanim, magdidilig, hardinero
magsabon, kusot, banlaw, piga, sampay, labandero
wala kasing maipambayad sa kuryente't tubig
walang pambili ng ulam at bigas na pansaing
wala kasing pera kaya mahirap magmagaling
wala ring diskarte upang may perang kumalansing
walang perang ambag kaya dama lagi'y mabigat
dama sa mundong ito'y isa lang akong pabigat
dapat magkatrabahong may sweldong ambag kong sukat
sa pamilya nang bayarin ay mabayarang lahat
aanhin ba ang buhay na umiikot sa pera
ni hindi ko sila mabigyan ng kaunting grasya
itong sentido ko kaya'y lagyan ng isang bala
at bakasakaling madama ang asam na saya
- gregbituinjr.
maggagayat, magluluto, magsaing, kusinero
maggagamas, magtanim, magdidilig, hardinero
magsabon, kusot, banlaw, piga, sampay, labandero
wala kasing maipambayad sa kuryente't tubig
walang pambili ng ulam at bigas na pansaing
wala kasing pera kaya mahirap magmagaling
wala ring diskarte upang may perang kumalansing
walang perang ambag kaya dama lagi'y mabigat
dama sa mundong ito'y isa lang akong pabigat
dapat magkatrabahong may sweldong ambag kong sukat
sa pamilya nang bayarin ay mabayarang lahat
aanhin ba ang buhay na umiikot sa pera
ni hindi ko sila mabigyan ng kaunting grasya
itong sentido ko kaya'y lagyan ng isang bala
at bakasakaling madama ang asam na saya
- gregbituinjr.
Wala kasing kita
wala kasi akong kita kaya utus-utusan
kulang na lang yata ako'y maging kutus-kutusan
wala bang kwentang tao, propagandista pa naman
sa kuryente't tubig, walang ambag, di mabayaran
pag tibak ba'y di basta tinatanggap sa trabaho?
pagkat pinagtatrabahuhan ay baka gumulo?
dahil ba may alam sa karapatan ng obrero?
dahil ba ikamo'y baka magkaunyon pa rito?
nais ko lang naman ay magkatrabahong may sahod
upang di magutom ang pamilya't maitaguyod
nais nilang tahimik na lang ako't nakatanghod
sa pinagagawa nila'y bulag na tagasunod
kung may problema sa pagawaan, alangan namang
tatanga-tanga lang ako't magbubulag-bulagan
nais kong may silbi pa rin sa kapwa't sambayanan
lalo sa aking kamanggagawa sa pagawaan
- gregbituinjr.
kulang na lang yata ako'y maging kutus-kutusan
wala bang kwentang tao, propagandista pa naman
sa kuryente't tubig, walang ambag, di mabayaran
pag tibak ba'y di basta tinatanggap sa trabaho?
pagkat pinagtatrabahuhan ay baka gumulo?
dahil ba may alam sa karapatan ng obrero?
dahil ba ikamo'y baka magkaunyon pa rito?
nais ko lang naman ay magkatrabahong may sahod
upang di magutom ang pamilya't maitaguyod
nais nilang tahimik na lang ako't nakatanghod
sa pinagagawa nila'y bulag na tagasunod
kung may problema sa pagawaan, alangan namang
tatanga-tanga lang ako't magbubulag-bulagan
nais kong may silbi pa rin sa kapwa't sambayanan
lalo sa aking kamanggagawa sa pagawaan
- gregbituinjr.
Lunes, Hunyo 29, 2020
Talbos ng kamote muli ang ulam
ano bang iuulam, mamitas muli ng talbos
ng kamote upang kainin, tayo'y makaraos
ngayong lockdown, walang trabahong kikita kang lubos
sa bahay lang nang makaiwas sa coronavirus
kada tatlo o apat na araw lang mamimitas
mahirap mapurga sa talbos, baka ka mamanas
gayunman, mabuting may napipitas pa sa labas
upang pantawid-gutom, baka sa sakit pa'y lunas
haluan ng sibuyas at bawang, igisa iyon
o kaya'y isahog ko sa nudels o pansit kanton
habang kumakain, talbos ay isipin mong litson
isawsaw pa sa bagoong, lalakas kang lumamon
buhay na'y ganito sa panahon ng kwarantina
walang trabaho, walang kita, tiis-tiis muna
dahil sa COVID-19, bagsak din ang ekonomya
di alam kung hanggang kailan ito tatagal pa
- gregbituinjr.
ng kamote upang kainin, tayo'y makaraos
ngayong lockdown, walang trabahong kikita kang lubos
sa bahay lang nang makaiwas sa coronavirus
kada tatlo o apat na araw lang mamimitas
mahirap mapurga sa talbos, baka ka mamanas
gayunman, mabuting may napipitas pa sa labas
upang pantawid-gutom, baka sa sakit pa'y lunas
haluan ng sibuyas at bawang, igisa iyon
o kaya'y isahog ko sa nudels o pansit kanton
habang kumakain, talbos ay isipin mong litson
isawsaw pa sa bagoong, lalakas kang lumamon
buhay na'y ganito sa panahon ng kwarantina
walang trabaho, walang kita, tiis-tiis muna
dahil sa COVID-19, bagsak din ang ekonomya
di alam kung hanggang kailan ito tatagal pa
- gregbituinjr.
Bawal na ang beso-beso
bawal na ang beso-beso kahit makipagkamay
'distancia amigo' kahit sa kaibigang tunay
tunay ngang ang coronavirus ay nagpahiwalay
sa atin bilang mga taong magkaugnay-ugnay
pisikal na ugnayan ay apektadong talaga
kakain kayong restawran, tigisa kayong mesa
sa dyip, ang pagitan ng pasahero'y may plastik na
marami na ring 'No Mask, No Entry' na karatula
hiwa-hiwalay, indibidwalismo'y tumitindi
bihira nang mag-usap kahit sa iyong katabi
gamitin mo ang selpon kung mayroong sinasabi
ganyan nga ba sa bagong normal, di ka mapakali?
mabuti pa rin ba ito sa ating kalusugan?
upang coronavirus ay tuluyang maiwasan?
ganyan ba hangga't lunas ay di pa natutuklasan?
hiwa-hiwalay na't parang walang pinagsamahan?
- gregbituinjr.
'distancia amigo' kahit sa kaibigang tunay
tunay ngang ang coronavirus ay nagpahiwalay
sa atin bilang mga taong magkaugnay-ugnay
pisikal na ugnayan ay apektadong talaga
kakain kayong restawran, tigisa kayong mesa
sa dyip, ang pagitan ng pasahero'y may plastik na
marami na ring 'No Mask, No Entry' na karatula
hiwa-hiwalay, indibidwalismo'y tumitindi
bihira nang mag-usap kahit sa iyong katabi
gamitin mo ang selpon kung mayroong sinasabi
ganyan nga ba sa bagong normal, di ka mapakali?
mabuti pa rin ba ito sa ating kalusugan?
upang coronavirus ay tuluyang maiwasan?
ganyan ba hangga't lunas ay di pa natutuklasan?
hiwa-hiwalay na't parang walang pinagsamahan?
- gregbituinjr.
Linggo, Hunyo 28, 2020
Maikling kwento: Paghuli sa mga tinuturing na pasaway
PAGHULI SA MGA TINUTURING NA PASAWAY
Maikling kwento ni Greg Bituin Jr.
"Galing lang ako sa botika upang bumili ng facemask, pero ubos na raw at walang stock. Kaya umuwi na ako. Sa paglalakad ay bigla na lang akong hinuli at pinalo ng yantok ng pulis. Pasaway daw ako at hindi sumusunod, dahil wala raw akong suot na facemask." Ito ang kwento ni Ka Kiko sa ilan pang nakakulong sa presintong iyon.
"Halos ganyan din ang nangyari sa akin. Wala rin akong mabilhan. Tapos sabi nila, dapat social distancing. Sinunod ko iyon. Pero silang mga alagad ng batas ang hindi sumusunod, dahil mismong dito sa kulungan ay walang social distancing. Para tayong sardinas dito." Ito naman ang sabi ni Efren na nakilala ni Ka Kiko sa loob.
Tahimik lang na nakikinig si Ka Dodong sa kanilang usapan. Subalit siya'y natanong. "Ikaw naman, anong kwento mo?"
Ayaw sana niyang sumabat sa usapan, ngunit nais na rin niyang ikwento ang nangyari sa kanya. Aniya, "May facemask ako, subalit wala akong quarantine pass. Taga-Malabon ako subalit nais kong bumili ng isda sa Navotas. Hinuli ako't ikinulong. Di pa alam ng pamilya ko ang nangyari sa akin."
Matitindi na ang mga usapan sa piitang iyon. Ikinulong sila sa salang walang suot na facemask, walang quarantine pass, at mga pasaway daw sila.
Sumabat naman si Ka Lito na isang manggagawa. Ang kwento niya, bilang lider-manggagawa, hindi niya kinakalimutan ang Pandaigdigang Araw ng Paggawa na sumasapit tuwing unang araw ng Mayo. Tiniyak nilang may social distancing at sila’y nagpahayag sa social media ng mga panawagang tulad ng Free Mass Testing Now! na nakasulat sa kanilang plakard. Ayon pa sa kanya, walang masama roon dahil "Taon-taon naman ay ipinagdiriwang namin ang Mayo Uno. Ganoon din ngayon, na naka-facemask kami, nag-alkohol, at nag-social distancing, ngunit hinuli pa rin."
Sumabat uli si Ka Kiko, "Ano bang maaasahan natin sa ganitong gobyernong walang pakundangan sa karapatang pantao. Iyon ngang sundalong si Winston Ragos na sinita ng limang pulis ay pinaslang ng pulis, na may sayad din yata, dahil walang facemask. Meron pang batang pinalo ng yantok ng pulis dahil walang facemask. May hinuli ring twalya, imbes facemask, ang isinuot. Paano na ang due process at karapatang pantao?”
Narinig sila ng pulis na nagba-bantay sa kanila. "Mga pasaway kasi kayo, kaya dapat kayong hulihin."
Sinagot tuloy ni Ka Kiko ang pulis na bantay. "Paano kami naging pasaway? Naubusan nga ng facemask sa botika, pasaway?"
"Mas pasaway kayong mga pulis. Sabi ninyo, dapat social distancing, pero dito sa kulungan, naka-social distancing ba kami? Ang hepe nyo ngang si Debold Sinas, nakapag-manyanita pa. Nagkasayahan nang hindi naman nag-social distancing. Tapos, di nakasuhan. Basta pulis, lusot sa kaso kahit lumabag." Dagdag naman ni Efren.
Maya-maya, nakita rin ng mga kamag-anak ni Ka Dodong ang kanyang kinaroroonan. Akala nila'y tuluyang nawala ang kanilang ama. Ayon sa isang dating bilanggong pulitikal, isa itong kaso ng desaparesido dahil sapilitang siyang iwinala, at si Ka Dodong ay resurfaced pagkat muling nakita.
Ilang araw naman ang lumipas, dumating na ang abugadong sumaklolo kay Ka Lito. Laya na siya. Subalit paano ang ibang walang abugado?
Ang sabi ni Atty. Juan sa mga nabilanggo, "Hindi kayo mga pasaway, dahil ang palpak ay ang plano sa kwarantinang ito. Dapat maging makatao. Kung wala kayong facemask, bakit kayo ikukulong? Ang dali-dali, magbigay lang sila ng facemask, wala na sanang problema. Ang problema, imbes na mga doktor o kaya’y mga espesyalista sa karamdaman ang manguna sa pagbaka sa coronavirus na ito, bakit pulis at militar ang nangunguna? Anong malay ng mga iyan sa problema sa kalusugan? Ang dapat, serbisyong medikal, hindi militar. Checkup at hindi checkpoint. Kung walang facemask, dapat magbigay ng facemask. Tulong, hindi kulong. Paana lang kung maipasa ang Anti-Terror Bill? Baka mas tumindi pa ang mga paglabag sa karapatang pantao..."
Bukod sa mga bilanggo, medyo naliwanagan din ang ilang pulis. Humingi ng pasensya. "Sumusunod lang naman kami sa utos mula sa itaas. Sabi nga ni Presidente, shoot them dead laban sa mga pasaway. Mabait pa kami dahil hindi namin kayo pinatay. Sumusunod lang po kami sa utos."
Napailing na lang ang mga bilanggo at ang abugado sa palsong paliwanag ng pulis.
Bago umalis kasama ng abugado, isinigaw ni Ka Lito, "Karapatang pantao, ipaglaban! Free mass testing now!" na ikinagulat man ng mga naroon ay hinayaan na lang silang makaalis.
* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 16-30, 2020, pahina 18-19.
Maikling kwento ni Greg Bituin Jr.
"Galing lang ako sa botika upang bumili ng facemask, pero ubos na raw at walang stock. Kaya umuwi na ako. Sa paglalakad ay bigla na lang akong hinuli at pinalo ng yantok ng pulis. Pasaway daw ako at hindi sumusunod, dahil wala raw akong suot na facemask." Ito ang kwento ni Ka Kiko sa ilan pang nakakulong sa presintong iyon.
"Halos ganyan din ang nangyari sa akin. Wala rin akong mabilhan. Tapos sabi nila, dapat social distancing. Sinunod ko iyon. Pero silang mga alagad ng batas ang hindi sumusunod, dahil mismong dito sa kulungan ay walang social distancing. Para tayong sardinas dito." Ito naman ang sabi ni Efren na nakilala ni Ka Kiko sa loob.
Tahimik lang na nakikinig si Ka Dodong sa kanilang usapan. Subalit siya'y natanong. "Ikaw naman, anong kwento mo?"
Ayaw sana niyang sumabat sa usapan, ngunit nais na rin niyang ikwento ang nangyari sa kanya. Aniya, "May facemask ako, subalit wala akong quarantine pass. Taga-Malabon ako subalit nais kong bumili ng isda sa Navotas. Hinuli ako't ikinulong. Di pa alam ng pamilya ko ang nangyari sa akin."
Matitindi na ang mga usapan sa piitang iyon. Ikinulong sila sa salang walang suot na facemask, walang quarantine pass, at mga pasaway daw sila.
Sumabat naman si Ka Lito na isang manggagawa. Ang kwento niya, bilang lider-manggagawa, hindi niya kinakalimutan ang Pandaigdigang Araw ng Paggawa na sumasapit tuwing unang araw ng Mayo. Tiniyak nilang may social distancing at sila’y nagpahayag sa social media ng mga panawagang tulad ng Free Mass Testing Now! na nakasulat sa kanilang plakard. Ayon pa sa kanya, walang masama roon dahil "Taon-taon naman ay ipinagdiriwang namin ang Mayo Uno. Ganoon din ngayon, na naka-facemask kami, nag-alkohol, at nag-social distancing, ngunit hinuli pa rin."
Sumabat uli si Ka Kiko, "Ano bang maaasahan natin sa ganitong gobyernong walang pakundangan sa karapatang pantao. Iyon ngang sundalong si Winston Ragos na sinita ng limang pulis ay pinaslang ng pulis, na may sayad din yata, dahil walang facemask. Meron pang batang pinalo ng yantok ng pulis dahil walang facemask. May hinuli ring twalya, imbes facemask, ang isinuot. Paano na ang due process at karapatang pantao?”
Narinig sila ng pulis na nagba-bantay sa kanila. "Mga pasaway kasi kayo, kaya dapat kayong hulihin."
Sinagot tuloy ni Ka Kiko ang pulis na bantay. "Paano kami naging pasaway? Naubusan nga ng facemask sa botika, pasaway?"
"Mas pasaway kayong mga pulis. Sabi ninyo, dapat social distancing, pero dito sa kulungan, naka-social distancing ba kami? Ang hepe nyo ngang si Debold Sinas, nakapag-manyanita pa. Nagkasayahan nang hindi naman nag-social distancing. Tapos, di nakasuhan. Basta pulis, lusot sa kaso kahit lumabag." Dagdag naman ni Efren.
Maya-maya, nakita rin ng mga kamag-anak ni Ka Dodong ang kanyang kinaroroonan. Akala nila'y tuluyang nawala ang kanilang ama. Ayon sa isang dating bilanggong pulitikal, isa itong kaso ng desaparesido dahil sapilitang siyang iwinala, at si Ka Dodong ay resurfaced pagkat muling nakita.
Ilang araw naman ang lumipas, dumating na ang abugadong sumaklolo kay Ka Lito. Laya na siya. Subalit paano ang ibang walang abugado?
Ang sabi ni Atty. Juan sa mga nabilanggo, "Hindi kayo mga pasaway, dahil ang palpak ay ang plano sa kwarantinang ito. Dapat maging makatao. Kung wala kayong facemask, bakit kayo ikukulong? Ang dali-dali, magbigay lang sila ng facemask, wala na sanang problema. Ang problema, imbes na mga doktor o kaya’y mga espesyalista sa karamdaman ang manguna sa pagbaka sa coronavirus na ito, bakit pulis at militar ang nangunguna? Anong malay ng mga iyan sa problema sa kalusugan? Ang dapat, serbisyong medikal, hindi militar. Checkup at hindi checkpoint. Kung walang facemask, dapat magbigay ng facemask. Tulong, hindi kulong. Paana lang kung maipasa ang Anti-Terror Bill? Baka mas tumindi pa ang mga paglabag sa karapatang pantao..."
Bukod sa mga bilanggo, medyo naliwanagan din ang ilang pulis. Humingi ng pasensya. "Sumusunod lang naman kami sa utos mula sa itaas. Sabi nga ni Presidente, shoot them dead laban sa mga pasaway. Mabait pa kami dahil hindi namin kayo pinatay. Sumusunod lang po kami sa utos."
Napailing na lang ang mga bilanggo at ang abugado sa palsong paliwanag ng pulis.
Bago umalis kasama ng abugado, isinigaw ni Ka Lito, "Karapatang pantao, ipaglaban! Free mass testing now!" na ikinagulat man ng mga naroon ay hinayaan na lang silang makaalis.
* Unang nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng pambansang samahang Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 16-30, 2020, pahina 18-19.
Ang manipesto ng proletaryado
Ang manipesto ng proletaryado
magandang pagnilayan natin bawat sinasabi
ng isang manipestong sa atin ay kakandili
halina't basahin ito't unawaing maigi
kasulatan itong dapat nating ipagmalaki
pagnilayan natin ang apat nitong kabanata
ipinaliwanag ang lipunan, anong adhika
bakit may pinagsasamantalahan at kawawa?
bakit may mapagsamantala't nang-aping kuhila?
bakit pantay sa lipunang primitibo komunal?
bakit may lipunang aliping ang tao'y animal?
bakit ang magsasaka'y api sa lipunang pyudal?
bakit obrero'y alipin sa lipunang kapital?
bakit tinuring na ang kasaysayan ng lipunan
ay kasaysayan din ng makauring tunggalian?
bakit sistemang kapitalismo'y dapat palitan?
at ang uring manggagawa'y magkaisang tuluyan?
ang panawagan sa dulo ng aklat ay alamin
bakit uring manggagawa'y dapat pagkaisahin?
wala raw mawawala sa manggagawa, basahin
natin, kundi ang tanikala ng pagkaalipin
matapos mabasa ito'y magtalakayan tayo
naunawa mo ba ang papel ng proletaryado?
bakit papalitan ang sistemang kapitalismo?
anong lipunang ipapalit ng uring obrero?
- gregbituinjr.
06.28.2020
magandang pagnilayan natin bawat sinasabi
ng isang manipestong sa atin ay kakandili
halina't basahin ito't unawaing maigi
kasulatan itong dapat nating ipagmalaki
pagnilayan natin ang apat nitong kabanata
ipinaliwanag ang lipunan, anong adhika
bakit may pinagsasamantalahan at kawawa?
bakit may mapagsamantala't nang-aping kuhila?
bakit pantay sa lipunang primitibo komunal?
bakit may lipunang aliping ang tao'y animal?
bakit ang magsasaka'y api sa lipunang pyudal?
bakit obrero'y alipin sa lipunang kapital?
bakit tinuring na ang kasaysayan ng lipunan
ay kasaysayan din ng makauring tunggalian?
bakit sistemang kapitalismo'y dapat palitan?
at ang uring manggagawa'y magkaisang tuluyan?
ang panawagan sa dulo ng aklat ay alamin
bakit uring manggagawa'y dapat pagkaisahin?
wala raw mawawala sa manggagawa, basahin
natin, kundi ang tanikala ng pagkaalipin
matapos mabasa ito'y magtalakayan tayo
naunawa mo ba ang papel ng proletaryado?
bakit papalitan ang sistemang kapitalismo?
anong lipunang ipapalit ng uring obrero?
- gregbituinjr.
06.28.2020
Sabado, Hunyo 27, 2020
May pilay na ang isang sisiw
paika-ika na ang sisiw na kusang umuwi
tumambay na lang sa kulungan, tila nangingiwi
marahil dahil sa pilay na nadarama'y hapdi
sana'y di malala ang kanyang paa't walang bali
naglilimayon na sila sa labas ng kulungan
gayong mga sisiw silang wala pang isang buwan
sa unang araw ng Hulyo'y kanilang kaarawan
sana'y magsilaki silang malusog ang katawan
gumagala sa umaga, sa gabi'y kinukulong
ang labing-isang sisiw na tumutuka ng tutong
kasama ang inahing sa kanila'y kumakanlong
pagkahig at pagtuka nga sisiw na'y marurunong
sa napilayan sana'y walang mangyaring masama
kumain ng kumain nang gumaling at sumigla
sa pilay na sisiw, inahin ang mag-aalaga
at sana ang kanyang pilay ay tuluyang mawala
pagmasdan mo ang ibang sisiw at nakakaaliw
subalit kaylungkot pagmasdan ng pilay na sisiw
tila ako'y kanyang amang sa anak gumigiliw
pagkat alaga siyang sa puso'y di nagmamaliw
- gregbituinjr.
06.27.2020
Pagtitiim-bagang
sa tuwina'y nakatunganga lang sa kalangitan
nakatitig di na sa langit kundi sa kawalan
kung anu-ano na ang naglalaro sa isipan
lalo't tatlong buwan nang nakapiit sa tahanan
mabuti't may ilang anunsyong mag-ambag ng tula
hinggil ssa lockdown ay magkwento't magbigay ng katha
sa iba nama'y nag-ambag ng sanaysay kong likha
ipinasa bago ang huling petsang itinakda
kahit di naman karpintero, ako'y nagpanday din
at nakagawa ng kulungan para sa inahin
at sa kanyang labing-isang sisiw na alagain
nakapagpanday man ay marami pang dapat gawin
tatlong buwang nakakulong, buti't di nabubuwang
tila sa pag-alis ng lockdown laging nakaabang
laksang naburda sa isipan ay maraming patlang
sa panahong itong laging napapatiim-bagang
- gregbituinjr.
nakatitig di na sa langit kundi sa kawalan
kung anu-ano na ang naglalaro sa isipan
lalo't tatlong buwan nang nakapiit sa tahanan
mabuti't may ilang anunsyong mag-ambag ng tula
hinggil ssa lockdown ay magkwento't magbigay ng katha
sa iba nama'y nag-ambag ng sanaysay kong likha
ipinasa bago ang huling petsang itinakda
kahit di naman karpintero, ako'y nagpanday din
at nakagawa ng kulungan para sa inahin
at sa kanyang labing-isang sisiw na alagain
nakapagpanday man ay marami pang dapat gawin
tatlong buwang nakakulong, buti't di nabubuwang
tila sa pag-alis ng lockdown laging nakaabang
laksang naburda sa isipan ay maraming patlang
sa panahong itong laging napapatiim-bagang
- gregbituinjr.
Biyernes, Hunyo 26, 2020
Tanaga sa hikahos
sadyang kalunos-lunos
ang buhay ng hikahos
di malabanang lubos
ang sakit na gumapos
paano ang pantustos
pag may coronavirus
walang kita't panggastos
tila di makaraos
sa lockdown na'y kawawa
lalo't nadama'y putla
sitwasyong di humupa
sana'y di na lumala
mahirap maging dukha
lalo't nadama'y putla
ng tulad kong dalita
pagkat lunas pa'y wala
bawal nang magkasakit
ang mga nagigipit
sitwasyong anong lupit
pag sakit na'y kumapit
bawal na ring humalik
at bumahin ng sabik
coronavirus, hasik
parang koronang tinik
pamilya'y alagaan
at inyong kalusugan
bayan na'y magtulungan
tayo'y magbayanihan
ayokong mapahamak
ang aking mga anak
buhay mang ito'y payak
di gagapang sa lusak
* Unang nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Hunyo 16-30, 2020, pahina 20.
Noon, No I.D., No Entry; Ngayon, No Mask, No Entry
noon, sulat sa pintuan ay No I.D., No Entry
ngayon, iba na ang nakasulat: No Mask, No Entry
ganito ang bagong normal, huwag mong isantabi
umayon sa pagbabago kahit di mapakali
noon, pag naka-facemask, sinisita na ng parak
pagkat baka holdaper yaong may masamang balak
ang masa'y natatakot pagkat baka mapahamak
ngayon na'y baligtad, hinuhuli ang walang facemask
malaki ang tubo ng pabrika ng facemask ngayon
kaya tuwang-tuwa ang mga negosyanteng iyon
bili na ng facemask, gaano man kamahal yaon
upang sa bahing at sakit ay makaiwas doon
kaya tumalima ka sa bilin: No Mask, No Entry
tiyaking naka-facemask kung papasok ka't bibili
sa karinderya, botika, grocery, mall, palengke
sa barberya man o gusali, araw man o gabi
- gregbituinjr.
ngayon, iba na ang nakasulat: No Mask, No Entry
ganito ang bagong normal, huwag mong isantabi
umayon sa pagbabago kahit di mapakali
noon, pag naka-facemask, sinisita na ng parak
pagkat baka holdaper yaong may masamang balak
ang masa'y natatakot pagkat baka mapahamak
ngayon na'y baligtad, hinuhuli ang walang facemask
malaki ang tubo ng pabrika ng facemask ngayon
kaya tuwang-tuwa ang mga negosyanteng iyon
bili na ng facemask, gaano man kamahal yaon
upang sa bahing at sakit ay makaiwas doon
kaya tumalima ka sa bilin: No Mask, No Entry
tiyaking naka-facemask kung papasok ka't bibili
sa karinderya, botika, grocery, mall, palengke
sa barberya man o gusali, araw man o gabi
- gregbituinjr.
Mag-subscribe sa:
Mga Post (Atom)
21 makasalanan / 21 kasalanan
21 MAKASALANAN / 21 KASALANAN dalawampu't isang solon yaong pinangalanan sa flood control scam ngayo'y iniimbestigahan manyak na may...

-
GURO AT MAESTRO tila may gender ang kaibahan ng guro't maestro, kainaman nang makita sa palaisipan bagamat dapat ay wala naman walang ge...
-
DALAWANG AKLAT NA PUMAPAKSA SA KALUSUGAN Maikling sanaysay at tula ni Gregorio V. Bituin Jr. Pagkagaling ko sa ospital kanina nang dinalaw k...
-
Ang Martir Tula ni Nick Joaquin, Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan Malayang salin ni Gregorio V. Bituin Jr. Ang pagsinta...